ارزیابی ژنتیکی سفیدپلت و احداث کلکسیون برای حفاظت آن

تتخریب جنگل های هیرکانی، باعث تکه تکه شدن رویشگاه سفیدپلت (Populus caspica Bornm.) و از بین رفتن بخش عظیمی از ذخایر ژنتیکی آنها شده است. این گونه در نواحی جنوبی خزر پراکنش دارد و در لیست درختان در معرض خطر انقراض گزارش شده است. به منظور انتخاب درختان متنوع و حفاظت این ذخائر ژنی در کلکسیون، ابتدا رویشگاه های مختلف آن در سراسر نوار جنوبی خزر از آستارا تا جنگل گلستان مطالعه و در نهایت تعداد ۲۰ رویشگاه شناسایی شد. آنگاه DNA برگ ۳۵۹ درخت متعلق به این رویشگاه ها استخراج شد. بااین حال، پس از حذف یکنواختی کلون ها، پارامترهای ژنتیکی برای ۳۱۴ درخت با استفاده از ۱۴ نشانگر ریزماهواره محاسبه شد. این آغازگر­ها در ۳۱۴ فرد سفیدپلت ۸۰ آلل را نشان دادند. مقادیر هتروزیگوسیتی مورد انتظار در هر مکان ژنی از ۰۸۵/۰ تا ۷۶۵/۰ و هتروزیگوسیتی مشاهده شده از ۰۶۹/۰ تا ۶۸۹/۰ متغیر بود. بیشترین و کمترین مقادیر غنای آللی در لووه و تنکابن به ترتیب برابر ۰۳/۳ و ۱۷/۲ برآورد شد. ضریب درون آمیزی عامل احتمالی انحراف از تعادل هاردی–واینبرگ بود. فقط ۸/۰ درصد افراد در یک جمعیت سفیدپلت مهاجر بودند. به طورکلی جریان ژن نامتقارن و شدت آن کم بود. آزمون مانتل نشان داد که همبستگی معنی داری بین فاصله ژنتیکی و فاصله جغرافیایی در سفیدپلت وجود ندارد. بااین حال ارتفاع یک مانع جدی برای وقوع جریان ژن در سراسر دامنه شرقی و غربی گسترش سفیدپلت محسوب می شود. در پایان به منظور حفظ ذخائر توارثی و بر اساس نتایج مطالعه مولکولی، پایه های متنوع سفیدپلت تکثیر و در کلکسیون مربوطه کاشته شدند.

کلیدواژه ها:

تولید چوب ، حفاظت ، ذخائر توارثی ، ریزماهواره