پیش بینی حساسیت پذیری سیلاب شهری با استفاده از مدل ترکیبی فازی- دلفی در شهر سنندج

در اکثر کشورهای جهان سیلاب شهری به یکی از چالش های جدی محیط زیستی تبدیل شده است. هدف از انجام این پژوهش پیش بینی حساسیت پذیری سیلاب شهر سنندج با استفاده از روش ترکیبی فازی-دلفی-تحلیل سلسله مراتبی (Fuzzy-Delphi-AHP: FDAHP) است. در ابتدا ۱۴ عامل موثر بر وقوع سیلاب شهری شامل زاویه شیب، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا، انحنای شیب، تجمعی جریان، کاربری ارضی، سنگ شناسی، بارندگی، فاصله از تراکم ساختمانی، فاصله از معابر، فاصله از آبراهه ها، تراکم ساختمانی، تراکم معابر و تراکم آبراهه ها شناسایی و جهت مدل سازی انتخاب شدند. سپس، بر اساس تکمیل پرسش نامه توسط متخصصین و کارشناسان امر سیلاب شهری، امتیازها به این عوامل اختصاص داده شدند. با استفاده از مدل ترکیبی، وزن های فازی و غیرفازی عوامل به دست آمده و با اعمال آن ها به هر کدام از لایه های عوامل موثر، نقشه پیش بینی مکانی سیلاب شهر سنندج تهیه شد. صحت سنجی مدل ترکیبی با معیارهای آماری حساسیت (Sensitivity)، شفافیت (SpecifiCity) و دقت (Accuracy) انجام شد. نقشه پیش بینی سیلاب شهری تهیه شده با استفاده از معیارهای درصد مساحت زیرمنحنی (AUC) و تراکم سیلاب (فراوانی سیلاب های مشاهده ای در هر کلاس از نقشه حساسیت پذیری وقوع سیلاب) ارزیابی شد. نتایج حاکی از نقش مهم فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، بارندگی و تراکم ساختمانی بر وقوع سیلاب شهر سنندج در مقایسه با سایر عوامل است. نتایج نشان داد که روش ترکیبی فازی-دلفی-سلسله مراتبی با توجه به مقادیر ۱۰۰ درصد، ۷/۷۵ درصد و ۸/۸۷ درصد به ترتیب برای حساسیت، شفافیت و دقت طبقه بندی مورد تایید قرار گرفت. هم چنین، نتایج نشان داد که نقشه به دست آمده با مدل ترکیبی ارائه شده و نیز با توجه به مقدار درصد مساحت زیرمنحنی (۵۶/۸۰ درصد)، از صحت بالایی برخوردار است. بنابراین، روش ارائه شده در این پژوهش را می توان در نواحی شهری دیگر حساس به وقوع سیل، برای شناسایی و مدیریت آن ها مورد آزمایش و استفاده قرار داد.

کلیدواژه ها:

استان کردستان ، تراکم آبراهه ، تصمیم گیری چندمعیاره ، مخاطرات طبیعی