فرقه گرایی جدید معنوی (با محوریت تاثیر عرفان نورسی بر اسلام گرایی ترکیه)

در بررسی عرفان های نوظهور و اندیشه های مطرح آنها در دنیای اسلام، رابطه سلبی میان عرفان و سیاست همواره یکی از مباحث چالش برانگیز به شمار می آید؛ درحالی که برخی از دولت ها و جنبش ها در تاریخ اسلام، ساختار و ماهیتی عرفانی دارند و برخی دیگر نیز نظری متفاوت همانند جواد طباطبایی و عبدالکریم سروش را ارائه می کنند. از جمله این ارتباط ایجابی می توان به اسلام ترکیه (اسلام اجتماعی) اشاره کرد که امروزه نیز این نظریه در قالب دولت در ترکیه حکم فرمایی می کند. این جنبش به شدت تحت تاثیر عرفان نقشبندیه و نورسیه است. این جریان سیاسی - اجتماعی با تاکید بر مولفه هایی همچون توجه بر اتحاد جهان اسلام و الگوی تمدنی اسلام، رویکرد مثبت به دستاوردهای تمدن غرب، نقش پررنگ ابعاد اجتماعی اسلام، توجه به خدمت و رساندن منفعت به مردم، قرائت میانه روانه و متساهلانه از اسلام، تاکید بر اسلام فرهنگی، مبارزه با جهل و تفرقه با تاکید بر آموزش و تساهل به اقلیت های مذهبی، به شدت متاثر از دیدگاه های عرفانی است. نقطه اتصال دیدگاه عرفانی با دیدگاه اسلامی، اندیشه های آقای گولن است؛ ایشان با رویکردی عمل گرایانه می کوشد با استفاده از ابزارهای قدرت (سخت افزار و نرم افزار)، برداشتی ملایم از آموزه های اسلام به دست دهد. در این پژوهش کوشیده شده است با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی، تاثیر عرفان نورسی بر اسلام گرایی ترکیه در قالب فرقه گرایی جدید معنوی بررسی و تحلیل شود.

کلیدواژه ها:

عرفان ، نقشبندیه ، طریقت نورسیه ، اسلام اجتماعی ، فتح الله گولن ، اسلام گرایی