بررسی جایگاه حفاظتی گونه های انحصاری خانواده اسفناج (Chenopodiaceae) در استان یزد

باتوجه به گسترش مناطق شور در کشور، استفاده از گیاهان خانواده اسفناج که توانایی زیست در این نوع از رویشگاه ها را دارند دارای اهمیت بسزایی هستند. با توجه به اهمیت حفظ گونه های انحصاری و استفاده از آنها جهت احیای مراتع، تعیین جایگاه حفاظتی این گونه ها ضروری به نظر می رسد. در استان یزد ۴ گونه گیاه چندساله از خانواده اسفناج با اسامی علمی Anabasis calcarea (Sharif & Aellen) Bokhari & Wendelbo ، Halothamnus auriculus (Moq.) Botsch. var. kermanensis.، Salsola abarghuensis Assadi و Salsola yazdiana Assadi در مناطق مختلف پراکنش دارند. جایگاه حفاظتی این گونه ها بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال گونه ها با اندازه گیری میدانی در رویشگاه هابه ترتیب، ۲/۱، ۳/۱، ۲/۸ و ۲۰۳/۳ کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این مطالعه، ۳ گونه اول در بحران انقراض و گونه چهارم آسیب پذیر می باشند. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و بهره برداری نامناسب مانند رعایت نشدن فصل چرا و تخریب رویشگاه از عوامل اصلی تهدید کننده این گونه های کمیاب به شمار می روند. اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه، جمع آوری بذر گیاه و نگهداری در بانک ژن منابع طبیعی و پژوهش در زمینه احیای گونه در رویشگاه اصلی یا کاشت آن در باغ های گیاه شناسی ایران ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

خانواده اسفناج ، اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت ، انقراض ، ایران