ارزیابی تطبیقی آسیب پذیری توده های کارستی شاهو و مانشت با استفاده از روش COP

چکیده ارزیابی آسیب پذیری امری مهم برای مدیریت پایدار منابع آب کارست و برنامه­ریزی استفاده از زمین است. آبخوان­های کارستی شاهو و مانشت نقش حیاتی در تامین آب شرب و کشاورزی جوامع محلی اطراف خود دارند. هدف این پژوهش ارزیابی آسیب­پذیری در دو منطقه کارستی با استفاده از روش COP است. از پارامترهای هیدروژئولوژیکی از جمله ضریب آلفا و حجم ذخیره دینامیکی برای مشخص کردن نوع سیستم کارستی استفاده گردید. همچنین با استفاده ضریب تعیین بمنظور تعیین فاکتورهای مهم در آسیب­پذیری این مناطق مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می­دهد که آبخوان­های کربناته دارای سیستم جریان افشان آسیب­پذیری کمتری نسبت به آبخوان­های کارستی دارای سیستم جریان مجرایی دارند. در کارست­های مجرایی فاکتورC  همبستگی مثبت بالایی را با شاخص آسیب­پذیری دارد در حالی که در کارست­های افشان فاکتور O همبستگی بیشتری با این شاخص دارد. عامل C به علت وسعت زیاد پهنه­های کارست تکامل­یافته در منطقه شاهو نقش اصلی را در بالابودن میزان آسیب­پذیری این منطقه نسبت به توده کارستی مانشت دارا می­باشد. همچنین نتایج طبقات آسیب­پذیری نشان می­دهد که ۴۳ درصد توده کارستی شاهو در طبقه آسیب­پذیری زیاد و متوسط واقع شده است و در مقابل مساحت این طبقات در منطقه مانشت به مراتب کمتر (۲۷ درصد) است. وجود اشکال کارستی توسعه­یافته از جمله دولین­ها، مگاکارن­ها، غارهای عمیق و درزه و شکاف فراوان در منطقه شاهو دال بر توسعه یافتگی بیشتر این منطقه نسبت به توده کارستی مانشت می­باشد. در نهایت می­توان گفت ارزیابی آسیب­پذیری آبخوان­های کارستی چنانچه با مطالعات ژئوفیزیکی آبخوان­ها و همچنین اجرای صحیح سیاست­های برنامه­ریزی استفاده از زمین همراه باشد، نتایج قابل توجهی را ارائه می­دهند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری کارست ، روش COP ، تحلیل آماری ، آبخوان های کارستی