واکاوی صحیفه المدینه به مثابه اولین قانون اساسی اسلام

نظم و نسق بخشیدن به روابط جاری بین اهالی یک جغرافیای فیزیکی مشترک، از ضروریات ماندگاری یک حاکمیت است . از این رو، تدوین قانون اساسی از عوامل پایداری تمدن تمامی فرهنگ های جریانساز در طول تاریخ به شمار می رود. نگاه متعاملانه اسلام با خرده فرهنگ های متفاوت در شبه جزیره عربستان، از عوامل زمینه ساز به نظم درآوردن مناسبات رایج زمان، تحت عنوان پیمان نامه عمومی مدینه بود که بیانگر دریافت لزوم تقسیم مسئولیت ، اعم از مدنی و کیفری در صدر ا سلام و از ا سباب غنابخشی رویکرد نوعدو ستانه و ا سا سی دین مبین اسلام محسوب می شود. مطابق ادبیات موجود، عدهای از پژوهشگران حقوق جهان ا سلام از د ستورالمدینه به عنوان بزرگترین مبنای دینی برای تجربه تمدنی امروز یاد می کنند و نگاه از این منظر، مستلزم اهتمام چندجانبه و تطبیقی تاریخی - حقوقی است .

کلیدواژه ها:

قانون اساسی ، صدر اسلام ، ساختار اجتماعی ، حقوق بشر ، تاریخ تحلیلی .