هنجارهای مرسوم و تحلیلی انتقادی از آیین پادشاهی در پنج سیاست نامه قرن هفتم

متون سیاسی متعلق به اندیشمندان قرن هفتم ، در پرتو آموزه هایاسلامی متعلق به نظام دانایی قدیم ، شکلی ویژه از آیین پادشاهی را به نمایش می گذارند. پژوهش حاضر با تمرکز بر متون برجایمانده از پنج اندیشمند برجسته این عصر در پی بررسی هنجارهای مرسوم و ارتباط آن با مختصات نوشتارهای مربوط به آیین پادشاهی آن دوره است . به این منظور هرمنوتیک »زمینه گرای اسکینر مورد استفاده قرار گرفته است . مساله این است که سیاست نامه نویسان با چه مختصاتی آیین پادشاهی را، با توجه به هنجارهای مرسوم در قرن هفتم ، به نگارش درآوده اند. در پاسخ می توان گفت اندیشمندان این دوره با هدف ارائه ی روشی برای ملک داری، اندرز پادشاهان و نیز آموزش اخلاق حرفه ای به کارگزاران ، آیین پادشاهی را به نگارش درآورده اند. آنان با نگرشی اندام وار به سیاست و تمرکز بر سه مفهوم پادشاه نیک ، عدل و مردم ، ایده مشروعیت الهی شاهان را مطرح کرده اند. همچنین این سیاست نامه نویسان احسان نمودن ، خردورزی و پیروی نکردن از هوای نفس ، داشتن وزیر و کارگزاران صالح و رعایت حال مردم را از ویژگی ها و اصول پادشاهی خوب دانسته اند. دستاورد مقاله این است که سیاست نامه نویسان ، با توجه به محدودیت حاکم بر هنجارهای مرسوم دوره خود، بسیاری از حقوق سیاسی و اجتماعی را به انحصار برای پادشاهان اثبات نموده اند و به جای وظیفه مند نمودن آنان در مقابل مردم تنها آنان را با توصیه های اخلاقی در حوزه خصوصی مورد خطاب قرار داده اند.

کلیدواژه ها:

هنجارهای مرسوم ، اندیشه سیاسی ، تحلیل انتقادی ، اندرزنامه نویسی ، آیین پادشاهی