شناسایی مولفه های ساماندهی بصری در راستای بهسازی سیمای کالبدی مناظر بومی روستاهای کوهپایه ای ایران (نمونه موردی: روستاهای کوهپایه ای غرب استان مازنداران)

ارزش های بصری مناظر بومی به عنوان یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین عوامل تعیین کننده بر حضور و تداوم سکونت در مناطق روستایی است، با این حال بسیاری از مناظر بومی روستاهای کوهپایه ای ایران به واسطه ی مداخلات ایجاد شده و فقدان ساز و کار مدیریتی مناسب دچار نابه سامانی شده اند که به منظور مدیریت روند توسعه و حفاظت از این میراث ارزشمند، تدوین نظری پارامترهای موثر بر سیمای کالبدی مناظر بومی، امری ضروری است. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت، اکتشافی و از حیث روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. جامعه مورد مطالعه ۵۷۶ نفر از ساکنین روستاهای مورد مطالعه می باشد که به صورت تصادفی شبکه ای مورد پرسشگری قرار گرفتند. اطلاعات جمع آوری شده، با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق تحلیل عامل اکتشافی، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد؛ ۱/۹۸ درصد از تغییرات سیمای کالبدی توسط ۱۴ عامل ساماندهی بصری شامل: کیفیت راه و مسیرها، آسایش بصری، مصالح و توپوگرافی، عناصر محیطی و چشم انداز طبیعی، تزیینات، نوسازی ابنیه، جذابیت بصری، نفوذپذیری، الگوی ساخت بومی، روشنایی و انعطاف فضایی، حریم و عرصه بندی، عناصر کالبدی، سازه بنا و خوانایی تبیین شده است که عامل های آسایش بصری و کیفیت راه و مسیرها به ترتیب با ضریب تاثیر ۲۰۳/۰ و ۱۸۱/۰ بیشترین تاثیر را در بهبود سیمای کالبدی روستاهای مورد مطالعه دارند.

کلیدواژه ها:

منظر روستایی ، منظر بومی ، ساماندهی بصری ، سیمای کالبدی ، حفاظت منظر