ارائه الگوی کارآمد توسعه فیزیکی شهرهای تاریخی میانی براساس شاخص های توسعه میان افزا (مطالعه موردی: شهر نائین)

یکی از مسائل اصلی توسعه شهری، رشد پراکنده و گسترش افقی است که مشکلاتی ازجمله بازماندن نواحی مرکزی شهرها از جریان توسعه، بدون استفاده ماندن اراضی وسیعی داخل محدوده شهر و شکل گیری توسعه ناپایدار شهری را سبب می شود. بنابراین کنترل این توسعه و جهت دهی آن به سمت اراضی درون شهرها با بهره گیری از الگوی توسعه میان افزا در این زمینه اهمیت دارد. در شهر نائین، توسعه های اخیر به صورت پراکنش افقی، سبب ناپایداری شهری و بازماندگی بخش هایی از مناطق درون شهر ازجمله بافت تاریخی آن از توسعه شده است. ضمن اینکه این شهر دارای موانعی برای گسترش افقی در پیرامون خود و دارای پهنه های مستعد متعدد برای توسعه درونی شهر است. این پژوهش ازنظر هدف، پژوهشی کاربردی و ازنظر روش، پژوهشی توصیفی-تحلیلی است همچنین برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. در این پژوهش پس از شناسایی و تعیین معیارها و شاخص های توسعه میان افزا و بومی سازی آن با شرایط شهر نائین، از تکنیک تصمیم گیری چندشاخصه TOPSIS با بهره گیری از نرم افزار Excel استفاده شده و به تعیین پهنه های مستعد توسعه میان افزا پرداخته شده است. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP با بهره گیری از نرم افزار Expert choice به اولویت بندی پهنه های مستعد برای توسعه با تعیین و استفاده از معیارهای مربوطه پرداخته شده و نتایج با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS هم پوشانی و ترسیم شده اند. درنهایت الگوهای پیشنهادی مداخله توسعه میان افزا در این شهر و راهکارهای متناظر با آن تدوین و ارائه شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که الگوی توسعه میان افزا می تواند الگویی مطلوب و کارآمد برای روند توسعه آتی شهر نائین به عنوان شهری میانی و تاریخی باشد. همچنین مناسب ترین پهنه ها برای توسعه میان افزا در شهر به ترتیب پهنه حائل بین نائین و محمدیه، بافت قدیم نائین و محمدیه، پهنه های بافت جدید و نهایتا اراضی شمال غربی این شهر است.

کلیدواژه ها:

گسترش افقی ، توسعه میان افزا ، بافت تاریخی ، شهرهای میانی ، شهر نائین