«کسب» و «ترک» در متون منثور عرفانی تا پایان قرن هفتم (ه .ق.) بر اساس مقتضیات حال و مقام

کسب و کار و ترک آن از مباحث مورد اختلاف نزد صوفیان است. در قرآن و احادیث و سیره نبوی بر کسب کردن تاکید شده است. برخی از عرفا طبق سنت پیامبر گرامی اسلام (ص) بر کسب کردن و برخی دیگر بر ترک آن تاکید داشته اند. از آنجا که صوفیان درباره کسب و کار یا ترک آن نظریات و عقاید متفاوتی دارند، به گونه ای که برخی کسب را ترجیح نهاده و برخی ترک را، این مقاله بر آن است تا در حد مقدور، به تحلیل کسب و ترک آن در امهات متون عرفانی بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که مقتضای حال و مقام سالک در بحث کسب و ترک چگونه است؟ روش تحقیق در این گفتار، اسنادی-کتابخانه ای و از نوع توصیفی-تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سالک (مرید) و عارف برحسب مقتضای حال یا مقامی که در آن قرار داشته به کسب و یا ترک کسب اهتمام ورزیده و اختلاف نظر درباره تاکید بر کسب و یا ترک آن در کتب صوفیه از همین مساله ناشی شده و نیز ترک کسب و توکل از مقتضیات حال سکر و مقام فناست.

کلیدواژه ها:

کسب ، ترک ، متون عرفانی ، حال ، مقام ، صوفی