همه گیری شناسی و روشهای مدیریت بیماری سوختگی غلاف برگ برنج

شهبازی، ح. (۱۴۰۲). همه ­گیری ­شناسی و روش­های مدیریت بیماری سوختگی غلاف برگ برنج.  دانش بیماری­شناسی گیاهی ۱۳ (۱)، ۵۴-۴۲. سوختگی غلاف برگ ناشی از قارچ خاکزی Rhizoctonia solani AG۱-IA ، یکی از بیماری­های مهم برنج در دنیا است، که در بعضی مناطق کشت برنج در ایران نیز شایع است. بیمارگر معمولا به شکل سختینه در خاک و بقایای گیاهی و میسلیوم در بقایای گیاهی و بذر زمستان گذرانی می کند. سختینه ها قادرند سال ها در خاک و کاه­و­کلش برنج به صورت خفته باقی بمانند. پس از کاشت رقم های حساس برنج، سختینه ها جوانه زده، تولید میسلیوم کرده و غلاف برگ های پایینی بوته های برنج را آلوده می کنند. نشانه مشخصه این بیماری لکه های سبز مایل به خاکستری آبسوخته، کروی تا بیضی شکل یا تغییر رنگ یافته نامنظم کشیده روی غلاف برگ ها است. لکه ها با گذر زمان به هم پیوسته و مرکز آنها خاکستری تا قهوه ای-روشن و حاشیه قهوه ای-تیره تا قرمز می شود. عواملی مانند نوع رقم برنج، تراکم کاشت، مرحله رشدی گیاه، مقدار زادمایه اولیه بیمارگر، شرایط محیطی و تغذیه گیاه بر شدت بیماری و همه­ گیری آن تاثیرگذار هستند. مدیریت بیماری به دلیل توانایی بیمارگر برای زنده ماندن طولانی مدت در خاک و سطح پایین مقاومت رقم های تحت کشت برنج در برابر بیماری دشوار است، اما با روش های زراعی مناسب مانند عدم کشت رقم های پاکوتاه و پرپنجه در مزرعه های با سابقه حضور بیمارگر، ضدعفونی بذر، رعایت تراکم کاشت، مصرف بهینه کودهای نیتروژنه، رعایت بهداشت زراعی و مبارزه شیمیایی می توان از همه­ گیری و خسارت بیماری پیشگیری کرد.

کلیدواژه ها:

Rhizoctonia ، Sclerotia ، Soil-borne ،  خاکزی ، سختینه ، Rhizoctonia