تبیین مولفه های زمینه گرایی در معماری با تاکید بر تعامل کالبد با محیط (خانه های دوره قاجار قزوین)

بیان مسئله: زمینه گرایی به عنوان رویکردی مهم در معماری، بر حفظ ردپای گذشته و تفاوت ها و ویژگی های هرفرهنگ تاکید داشته و ریشه درهویت هر ملیت دارد در دوره های گذشته معماری و شهرسازی ایران، همواره از یکروند مشخص پیروی نموده که با دوره قبل و بعد از خود رابطه ای متعادل، منطقی، مستحکم و در عین حال رو به جلوبرقرار می کرده اما این روند در دوره معاصر معماری و شهرسازی ما تداوم نیافته و دچار آشفتگی، اغتشاش و نا به سامانیشده است.از این رو نوشتار حاضر، با هدف تعیین مولفه ها و ریزمولفه ها بعد کالبدی زمینه گرایی و ارایه پیشنهادات وراهکارهایی در راستای تبیین الگوی کالبدی مسکن در شهر قزوین بر پایه مولفه های مذکور و نتایج ارزیابی نمونه هایموردی به نگارش درآمده است. روش این پژوهش از نوع کیفی و بر اساس روش توصیفی -تحلیلی است. در ابتدا با استناد به منابع مطالعاتی به بسط مفهوم زمینه گرایی پرداخته شده و با اقتباس از منابع پژوهش و تحلیل آرا صاحبنظران، مولفه ها و ریز مولفه های بعد کالبدی زمینه گرایی تدوین شده است. سپس نمونه های موردی منتخب در شهرقزوین ، بر اساس مولفه های به دست آمده و با استفاده از ابزار مشاهده، مطالعات کتابخانه ای و عکاسی ارزیابی شد کهنتایج آن به تفکیک هر نمونه ها ارائه گردیده است. نتایج کسب شده از مطالعات در حوزه زمینه گرایی به همراه مقایسهتطبیقی نتایج ارزیابی نمونه ها مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت. نهایتا راهکارها و پیشنهادات ذیل شاخصه های کلیموقعیت بنا، مقیاس و اندازه، شکل و فرم، مصالح و جزییات و ساماندهی عناصر و اجزای کالبدی ارائه گردیده است. درپایان توجه به رویکرد زمینه گرایی به ویژه بعد کالبدی آن و به کارگیری عملی راهکارهای پیشنهادی ارایه شدهمیتواند در برقراری این پیوستگی از دست رفته و اعتلای معماری مسکونی قزوین نقش محوری ایفا کند.

کلیدواژه ها:

زمینه گرایی ، الگوی کالبدی ، خانه ، قاجار ، قزوین