تحلیل و اعتبار سنجی شاخص های ارزیابی تاب آوری عشایر در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: عشایر کرمانج خراسان شمالی)

از آغاز حیات تاکنون، بلایا در زندگی انسان تاثیرات منفی بر جای گذاشته اند. جوامع عشایری به لحاظ وابستگی به طبیعت به خصوص ازلحاظ معیشتی، در معرض انواع مخاطرات طبیعی قرار دارند، در این میان خشکسالی با دارا بودن ماهیت بر هم زننده تعادل سیستم های طبیعی، معیشت مبتنی بر کوچ را به طورجدی به چالش می کشاند و از مهم ترین مخاطرات تاثیرگذار بر زندگی عشایری است. نگاهی حاکم تاکنون در مدیریت سوانح، بیشتر نگاه مقابله ای و کاهش خطر بوده است. بنابراین مفهوم تاب آوری، مفهوم جدیدی است که بیشتر در مواجهه با ناشناخته ها و عدم قطعیت ها به کاربرده می شود. هدف این پژوهش به گزینی و اعتبارسنجی شاخص های مناسب تاب آوری عشایر در مواجهه با خشکسالی است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی با استفاده از پرسشنامه در سطح خبرگان محلی و متخصصان می باشد. در ابتدا معیارها و شاخص های مختلفی از ادبیات نظری و تجربی حاصل از مطالعات اسنادی و مکاتبات اکتشافی استخراج و در معرض داوری ۳۳ نفر از خبرگان و کارشناسان متخصص در دو گروه جداگانه قرار گرفت. شاخص هایی که دارای میانگین بالای ۳، انحراف معیار کمتر از یک و مورد اجماع نظر هر دو گروه باشند به عنوان شاخص های مناسب معرفی می گردد. نتایج نشان می­دهد که از ۶۲ شاخص ارائه شده، ۳۰ شاخص مورد تایید قرار گرفته است. از شاخص های مناسب و دارای بیشترین اجماع می توان به ساختار سنی، میزان امید به زندگی، میزان خسارت به دام، سطح درآمد شغل اصلی، وضعیت پوشش بیمه ای، میزان پشتیبانی و اثربخشی سیستم نهادی، میزان همکاری و هماهنگی سیستم نهادی، میزان برخورداری از خدمات اضطراری و میزان رضایت از محیط زندگی اشاره نمود.

کلیدواژه ها:

اعتبار سنجی ، تاب آور ی ، خشکسالی ، جامعه عشایر ی ، خراسان شاملی