مطالعه تطبیقی هنر کاشی کاری در ایران؛ نمونه موردی: کاشی کاری قبل از ورود اسلام و کاشی کاری بعد از ورود اسلام

کشور ایران با تاریخ و تمدن کهن در هنر و صنعت و نیز برخورداری از ذخایر قابل توجه از مواد اولیه از دیر باز به عنوان خاستگاه صنعت کاشی و کاشی سازی مطرح بوده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی – مقایسه ای و اهم نتایج پژوهش چنین است: کاشی کاری قبل از اسلام غالبا شامل آجرهای لعابدار و صنعت موزائیک سازی برای تزیین دیوارهای مختلف است. قبل از اسلام از رنگ های متنوع تری استفاده می شد. نقوش روی کاشی بیشتر نقوش حیوانی و انسانی است و همچنین کاشی کاری غالبا مفاهیم دنیوی و جنبه تجملی و عظمت گرایی داشته است. با ظهور اسلام و پیدایش هنر و معماری اسلامی، تزیینات نیز شروع به تحول و هماهنگی با این هنر نوظهور کرد و با ایجاد سبک معماری ایرانی – اسلامی به اوج خود رسید. هنرمندان از آجرکاری به سمت کاشی کاری متمایل شدند و بیشتر از تونالیته های آبی، لاجوردی و فیروزه ای استفاده کردند. در این دوران سبک های بسیار متنوع در کاشی کاری دیده می شود و همچنین استفاده از خط و نوشتار به صورت نقاشی مشجر نقوش و خطوط هندسی و نوشته های کوفی مزین و آمیخته با گل و برگ و نقوش گیاهی، ساده سازی شده و نمادین است و کاشی به دو منظور آرایش و استحکام مورد استفاده قرار می گرفته که بیشتر مفاهیم عرفانی و معنوی را در فضا القا می کرده است.

کلیدواژه ها:

کاشی کاری ، مطالعه تطبیقی ، پیش از اسلام ، پس از اسلام ، ایران