نظم عمومی و اخلاق حسنه اقتصادی از منظر منابع فقهی و حقوق ایران

زمینه و هدف: نظم عمومی و اخلاق حسنه دو مفهوم عام می­ باشند که در حوزه­های مختلف حقوقی از جمله قراردادها و ... دارای آثار مهمی می­ باشند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین مفاهیم، اقسام، مصادیق، کارکردها و آثار نظم عمومی و اخلاق حسنه اقتصادی در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه می­ باشد.   مواد و روش­ ها: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش آن به صورت توصیفی تحلیلی میباشد و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز بصورت کتابخانه ای است.   یافته­ ها: یافته­ های پژوهش حاضر نشان می­دهد که، نظم عمومی اقتصادی و اخلاق حسنه اقتصادی در فضای نظام حقوقی ایران و فقه امامیه منبع اصول و قواعد محسوب می­شوند. در واقع، کارکرد این دو مفهوم، صرفا یک کارکرد سلبی در جهت «نفی» نیست؛ بلکه این دو مفهوم می­توانند کارکرد ایجابی نیز داشته باشند.   ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت­داری رعایت شده است. ­­­­­ نتیجه:  نظم عمومی اقتصادی منبع، با توجه به شاخصه متنی بودن آن، با قانون همان ابزار دولتی تطبیق پیدا می­کند، اما متفاوت از آن است، زیرا از یک سو مفاد همه مواد قانونی، جزء نظم عمومی اقتصادی تلقی نمی­شوند. اخلاق حسنه اقتصادی منبع، متنی نیست و همین نکته، کارکرد ایجابی آن را تاثیرگذارتر می­کند؛ منبعی که فراتر از متن، محل ظهور و کشف قواعد و اصول حقوقی است، هم خلا متنی را جبران می­کند و هم انعطاف ­پذیری نظام حقوقی و خروج آن از تصلب را نتیجه می­دهد.

کلیدواژه ها:

نظم عمومی ، اخلاق حسنه ، اصول آمره ، منافع اجتماعی ، وجدان اجتماعی