بررسی چند شکلی تک نوکلئوتیدی واقع در ژن‎های کاندیدا BMPR۱B و GDF۹ میش‎های مغانی، افشاری و بلوچی

گوسفند، به عنوان یک مدل ژنتیکی برای مطالعه ارتباط بین تنوع ژنتیکی و میزان تخمک‎گذاری در تحقیقات پیشین مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعات اخیر نشان داده است که تنوع در میزان تخمک‎گذاری و صفت چندقلوزایی می توانند توسط مجموعه ژن‎هایی به نام ژن‎های کنترل کننده باروری کنترل شوند. در این راستا، سه ژن عملکرد باروری به نام‎های BMPR۱B یا FecB، GDF۹ یا FecG و BMP۱۵ یا FecX در گوسفند شناسایی شده‎اند. روش مولکولی Tetra-ARMS PCR یک جایگزین مناسب برای روش های پرهزینه مانند توالی‎یابی و PCR-RFLP در شناسایی اسنیپ‎هایی است که توالی آنها شناخته شده هستند. در سالهای اخیر، ورود آلل برولا به نژاد گوسفند افشاری کشور موارد چند تخمک‎گذاری را افزایش داد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی چند شکلی دو ژن باروری شامل FecB و FecG در گوسفندان نژاد مغانی، افشاری و بلوچی خراسان رضوی و ارتباط آن‎ها با صفت چندقلوزایی بود. نمونه‎های خون از مجموع، تعداد ۹۵ راس گوسفند افشاری، بلوچی و مغانی از طریق ورید وداجی اخذ شد. دو جفت آغازگر کنترل (خارجی) و اختصاصی (داخلی) برای تکثیر قطعات ژن‎های FecB و FecG در روش Tetra-ARMS PCR مورد استفاده قرار گرفتند. برنامه دمایی برای تکثیر قطعات ژن FecB به صورت واسرشت سازی اولیه در C ۹۴ به مدت ۴ دقیقه، سپس، ۳۵ چرخه دمایی به ترتیب C ۹۴ به مدت ۲۵ ثانیه، دمای اتصال در C ۵۴ به مدت ۳۵ ثانیه، بسط در دمای C ۷۲ به مدت ۲۰ ثانیه و بسط نهایی در C ۷۲ به مدت ۵ دقیقه انجام شد. برای تکثیر قطعات ژن FecG از دمای اتصال C ۵۴ به مدت ۳۵ ثانیه، بسط در دمای C ۷۰ به مدت ۴۰ ثانیه و دمای بسط نهایی C ۷۰ به مدت ۵ دقیقه استفاده شد. در بررسی نتایج بدست آمده، سه ژنوتیپ برای ژن FecB در گوسفند افشاری شامل هموزیگوت وحشی، هتروزیگوت و هموزیگوت جهش یافته مشاهده شدند. همه گوسفندان بلوچی و گوسفند مغانی برای این ژن هموزیگوت وحشی بودند. فراوانی ژنوتیپ هموزیگوت وحشی برای سه نژاد گوسفند فوق الذکر بالا بود. فراوانی آلل وحشی در این نژاد ۳۹/۰ و فراوانی آلل جهش یافته ۶۱/۰ بود، در مجموع، برای سه نژاد به ترتیب ۸/۰ و ۲/۰ اندازه گیری شد. نتیجه Tetra-ARMS PCR برای جهش نقطه‎ای G۱ درجایگاه GDF۹ برای همه نژادها چندشکلی نشان داد. هرچند، فراوانی هموزیگوت وحشی بالا بود. برای نژاد گوسفند بلوچی فقط چهار درصد از حیوانات ژنوتیپ هتروزیگوت داشتند و ۹۶ درصد حیوانات ژنوتیپ وحشی را نشان دادند. برای نژاد گوسفند مغانی ۱۶ درصد ژنوتیپ هتروزیگوت را نشان دادند و فقط چهار درصد از حیوانات ژنوتیپ هموزیگوت جهش یافته داشتند. همچنین، تنها یک ژنوتیپ هتروزیگوت در نژاد افشاری مشاهده شد. مطالعات متعددی ارتباط بین ژن‎های FecB، FecG و FecX را با چند قلوزایی در گوسفند نشان داده است. به دلیل فراوانی بالای هموزیگوت وحشی و این حقیقت که میش‎های بلوچی و مغانی عمدتا، تک قلوزا بودند، نقش جهش FecB در چند قلوزایی گوسفند افشار ی می‎تواند قابل توجه باشد. قوچ مورد استفاده در این گله هتروزیگوت بود. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که آلل جهش یافته FecB با چندقلوزایی گوسفندان ایرانی ارتیاط دارد. هرچند، تایید آماری این موضوع نیاز به یک مطالعه اختصاصی همرا با ثبت دقیق رکورد صفات تولید مثلی دارد. نتایج این مطالعه چندشکلی آلل برولا در میش‎های افشاری که فرزندان یک قوچ ژنوتیپ هتروزیگوت بودند را نشان داد. همچنین، کل این میش‎ها در شکم اول و ۵۰ درصد آن‎ها در شکم دوم چند قلوزا بودند. بنابراین، جهش برولا ممکن است باعث چند قلوزایی در میش‎ها ‎شود. هرچند، تایید ارتباط چندشکلی‎های ژنی مرتبط با افزایش باروری و چندقلوزایی نیاز به مطالعه جامع تری به همراه اندازه‎گیری شاخص‎هایی مانند غلظت هورمون‎های جنسی، میزان تخمک‎گذاری و اندازه فولیکول‎ها دارد.

کلیدواژه ها:

ژن کاندید ، باروری ، چندشکلی ، گوسفند