تجارت جهانی تون ماهیان و فرصت های پیش رو

سال ۲۰۲۲ تجارت جهانی تون ماهیان ۳/۴۲ میلیارد دلار بود که پیش بینی شده است که در سال ۲۰۲۸ به ۸۵/۵۲ میلیارد دلار برسد. سه کشور تایلند، تایوان، اسپانیا از نظر مقداری و سه کشور تایلند، اسپانیا و اکوادور به ترتیب از لحاظ ارزشی ۴۰ درصد تجارت جهانی این ماهیان را برعهده دارند. ماهی تازه (۶۷۲ میلیون دلار)، فیله منجمد (۱۶۵۰ میلیون دلار)، ماهی کامل منجمد (۴۱۱۶ میلیون دلار) و آماده و بسته بندی (۶۷۶۵ میلیون دلار) در تجارت جهانی مبادله شده اند. در واقع، ۶/۵۸ درصد به صورت آماده و بسته بندی، ۶/۳۵ درصد کامل و منجمد و ۴/۲ درصد کامل و تازه در جهان مبادله می شود. در دوازده ساله منتهی به ۱۴۰۱ نیز میزان بهره برداری از ذخایر تون ماهیان در ایران با ۸/۴ درصد رشد به ۲۸۹ هزار تن رسیده است. میزان صادرات تون ماهیان ایران با وجود رتبه اول صید در غرب اقیانوس هند و رتبه دوم در کل اقیانوس هند از ۱۰۴ تن به ارزش حدود ۴۲۵ هزار دلار به ۲۶۰۴ تن و ارزش ۳/۲ میلیون دلار رسیده و به ترتیب ۸/۳۰ و ۱۵ درصد رشد مقداری و ارزشی داشته است. واردات نیز از ۸/۶۶ هزار تن به ارزش حدود ۴/۵۹ میلیون دلار به حدود ۲/۱۰ هزار تن و ارزش ۹/۲۰ میلیون دلار رسیده و به ترتیب ۵/۱۴ و ۳/۸ درصد رشد منفی مقداری و ارزشی داشته است. سهم این ماهیان از کل صید ایران ۵/۳۸ درصد و صادرات آن ۴/۱ درصد از صادرات آبزیان کل کشور است. افزایش قیمت داخلی ۳۳ درصدی تون ماهیان در این دوره و تفاوت قیمت آن با نرخ وارداتی در سال جاری شرایط ویژه ای را در ایران رقم زده است. حال، مقاله با بررسی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات کشور، بهبود کیفیت صید، ارتقاء ناوگان و حمل و نقل، کاهش ضایعات در حلقه های مفقوده صنعت، تنوع دهی به محصولات فرآوری شده، تعامل سازنده با نهادها و سازمان های بین المللی، حضور و پایش مستمر در بازار جهانی و داشتن برنامه جامع و نقشه راه توسعه صنعت تون ماهیان در ایران را پیشنهاد می نماید.

کلیدواژه ها:

تجارت آبزیان ، تون ماهیان ، شیلات ، بازار غذاهای دریایی ، خلیج فارس و دریای عمان