امکان سنجی رودخانه خیرآباد گچساران بر اساس شاخص های فیزیکی و شیمیایی آب و داده های اقلیمی برای پرورش ماهیان خاویاری

استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل اقلیم منحصر به فرد خود دارای پتانسیل فراوانی در زمینه آبزی پروری است. با وجود این، به دلیل عدم شناخت منابع آبی در اقلیم های مختلف استان، بخش زیادی از این منابع به خصوص در مناطق گرمسیری بدون استفاده است که می تواند برای تکثیر و پرورش آبزیان سازگار با این مناطق از جمله ماهیان خاویاری مورد استفاده قرار گیرد. بدین منظور، بررسی رودخانه خیرآباد در شهرستان گچساران در دستور کار قرار گرفت. بعد از مشخص نمودن ایستگاه های تحقیقاتی، نمونه برداری از آب برای بررسی عوامل دما، pH، سختی، نیترات، نیتریت، فسفات، BOD، COD، جامدات محلول، شوری، هدایت الکتریکی و همچنین بررسی داده های هواشناسی انجام گرفت. دما دارای میانگین ۲۳-۱۸ سانتی گراد، pH در محدوده ۸-۷، سختی ۲۳۸-۴۵۳ میلی گرم در لیتر، مقدار فسفر در دامنه ۶/۰-۲/۰ میلی گرم در لیتر، نیترات و نیتریت نیز به ترتیب در محدوده ۱/۲-۱/۱ و ۰۶/۰-۰۱/۰ میلی گرم در لیتر اندازه گیری شد. میزان BOD۵ زیر۱۰ به دست آمد که جزو رودخانه نسبتا آلوده محسوب می گردد. همچنین میزان  CODو EC به ترتیب ۲۵-۶ میلی گرم در لیتر و۱۴۳۳-۵۴۲ میکروموس بر سانتی متر مربع به دست آمد. نتایج حاکی از آن بود که مناسب ترین منطقه جهت پرورش ماهیان خاویاری پایین دست رودخانه خیرآباد است. از لحاظ هیدرولوژی نیز با توجه به این که در پایین دست رودخانه خیرآباد حد فاصل خروجی سد کوثر تا محدوده روستای معصوم آباد در نزدیکی مرز استان کهگیلویه و بویراحمد با استان خوزستان (حدود ۲۰ کیلومتر)، حداکثر دبی قابل استفاده جهت پرورش ماهیان خاویاری حدود ۵/۱ مترمکعب است (۵۰ درصد حداقل دبی در گرم ترین فصل سال) و با در نظر گرفتن میزان تولید ۱ تن ماهی پرواری به ازاء هر ۵/۴ لیتر در ثانیه آب و نیز با رعایت فاصله حدود ۵ کیلومتری جهت احداث مزارع پرورش ماهیان خاویاری به منظور خودپالایی حداکثری رودخانه، می توان نسبت به صدور مجوز جهت احداث ۴ مزرعه با ظرفیت تولید کل ۱۲۰۰ تن ماهی خاویاری مشخصا فیل ماهی اقدام نمود.

کلیدواژه ها:

امکان سنجی ، رودخانه خیرآباد ، عوامل فیزیکی و شیمیایی ، داده های اقلیمی ، ماهیان خاویاری