بررسی آلودگی هوا راه های اصلی تهران به مازندران با استفاده از سنجش از دور

آلودگی هوا تاثیرات قابل توجهی بر سلامت انسان ها و پایداری اکوسیستم ها دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی سطح آلودگی هوا در مسیرهای اصلی ارتباطی بین تهران و مازندران، شامل جاده های چالوس، هراز و فیروزکوه انجام شد. به دلیل عدم وجود ایستگاه های سنجش آلودگی در این جاده ها، داده های مربوط به آلودگی هوا از ایستگاه های نزدیک تر در تهران (اقدسیه و فتح) استخراج و به کار گرفته شده اند. از داده های ماهواره ای MODIS و شاخص AOD برای تکمیل اطلاعات زمینی استفاده شده و یک مدل رگرسیونی برای پیش بینی غلظت های PM۲.۵ و PM۱۰ بر اساس شاخص AQI توسعه داده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جاده چالوس در سال ۲۰۲۲، از نظر PM۲.۵، ۲۳۴ روز پاک و از نظر PM۱۰، ۲۰۱ روز سالم و ۳۳ روز ناسالم برای گروه های حساس داشته است. در مقایسه، جاده هراز وضعیت آلودگی بیشتری را نشان می دهد با ۱۳۵ روز پاک و ۱۳۸ روز سالم برای PM۲.۵ و در مورد PM۱۰، ۳ روز پاک، ۸۹ روز سالم و تعداد روزهای بیشتری در دسته های ناسالم و بسیار ناسالم، جاده فیروزکوه، بیشترین تاثیر را از تردد وسایل نقلیه دیزلی و ورود گردشگران در فصول گرم سال می پذیرد، آلوده ترین مسیر است. این جاده در سال مورد بررسی، ۹۹ روز پاک و ۱۵۴ روز سالم از نظر PM۲.۵ داشته و در مورد PM۱۰، ۶۲ روز سالم و تعداد زیادی روز در دسته های ناسالم و بسیار ناسالم ثبت شده است. این یافته ها اهمیت استفاده از داده های ماهواره ای و تکنیک های مدل سازی پیشرفته را در مطالعات زیست محیطی به خوبی نشان می دهند و می توانند به عنوان اساسی برای تدوین سیاست های کاهش آلودگی و بهبود کیفیت هوا در این مسیرها عمل کنند. این پژوهش می تواند در برنامه ریزی های آتی برای اتخاذ تدابیر موثر زیست محیطی و ترافیکی به مسئولین و برنامه ریزان کمک نماید.

کلیدواژه ها:

جاده فیروزکوه ، جاده هراز ، شاخص AQI ، آلاینده PM۲.۵ و PM۱۰ ، شاخص AOD