چشم انداز تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی در ایران

اقلیم به عنوان مهمترین فاکتور تولیدات کشاورزی شمرده می شود و تغییر اقلیم بر تولیدات کشاورزی و دام، تعادل هیدرولوژیک و سایر اجزاء سیستم های کشاورزی تاثیر میگذارد. ازجمله شاخصهای مهم مربوط به تغییر اقلیم، تغییرات دمایی، سیل، خشکسالی، فرسایش، ریزگردها، رخداد حداقل ها و حداکثرها (امواج گرما و سرما) و ... هستند که به طور مستقیم و غیر مستقیم در امنیت غذایی هرکشوری نقش دارند. بنابراین تغییر اقلیم سبب ایجاد ناامنی غذایی و عدم امنیت برای دولت ها و افراد می شود.براساس مدل های جامع پیش بینی سازمان هواشناسی جهانی تا سال ۲۱۰۰ افزایش دمای هوا به میزان ۵-۲درجه سلسیوس (بسته به منطقه)، موجب بالا رفتن ۴۰-۳۰ درصدی میزان تبخیر و تعرق و کاهش ۴۰-۱۰ درصدی تولید برخی از محصولات کشاورزی، به ویژه در عرض های جغرافیایی پایین تر از ۴۵ درجه عرض شمالی خواهد شد. در نتیجه مناطق اطراف کمربند خشک کره زمین (که ایران، افغانستان، پاکستان و کشورهای آفریقایی را شامل می شود)، دچار خشکسالی، سیل و آتش سوزی و... خواهند شد. در ایران، کاهش منابع آبی به واسطه تغییر اقلیم طی سالهای اخیر، به عنوان یک مسئله حیاتی بوده است، همچنین پدیده های مخرب سیل، خشکسالی، آتش سوزی، شیوع بیماریهای گیاهی و دامی، گسترش علفهای و آفات گیاهی ضررهای زیادی در بخش های مختلف اقتصادی از جمله کاهش تولیدات کشاورزی وارد کرده است. برای رفع چالش های مذکور و رشد و توسعه بخش کشاورزی در ایران، راهکارهایی مانند محافظت بیشتر از منابع طبیعی جنگلی و مراتع، ترغیب و تشویق اقتصادی بهره برداران در به کارگیری روش های مناسب کشاورزی در سطح ملی، تلاش در جهت تغییر روند پژوهش های کشاورزی از وضع رایج، و ایجاد ساختارهای پایش و پیش آگاهی از رخداد اقلیم در آینده، برای کاهش اثرگذاری های زیانبار ناشی از تغییرات اقلیم در تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی کشور بسیار ضروری می باشد.

کلیدواژه ها:

تخریب محیط زیست ، خشکسالی ، فقر و بیکاری ، کشاورزی ، کم آبی