جنگ های ا یران وروسیه تزاری از منظر حقوق مخاصمات مسلحانه

ارتباط مردمان ایران و روس به شکل های مختلف آن پیشینه ای هزار ساله دارد ، اما روابط رسمی دولتی آنها به دوره صفویه درایران بر می گردد . با گسترش سرزمینی روسیه تزاری به سمت قفقاز ، دو کشور برای نخستین بار همسایه یکدیگر شده و این آغازدوره ای از جنگ ها بود که دهه های نخست قرن نوزدهم میلادی میان دو کشور روی داد . در این نوشتار ابتدا تاریخچه ای ازروابط روسیه تزاری با ایران را مورد مطالعه قرار داده و سپس دو جنگ ایران و روسیه تزاری مورد مطالعه قرار می گیرد ، دوره اولجنگ ها در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار ، که با سلطنت تزار الکساندر اول در روسیه مصادف شده بود . جنگ های ایران وروس از سر گرفته شد . ریشه جنگ های اوایل قرن نوزدهم ایران و روسیه را باید درگیری های سابق و بویژه مسئله گرجستاندانست . جنگ های دوره اول مطابق با ۱۸۰۴ م شروع شد و با انعقاد قرارداد صلح در ۱۱ اکتبر ۱۸۱۳ در قریه گلستان به پایانرسید . نزدیک به سیزده سال پس از بسته شدن پیمان گلستان در ۲۸ ژوییه ۱۸۲۶ بار دیگر آتش جنگی ناخواسته میان ایرانو روسیه شعلهور گردید. این جنگ با شکست ایران و ناگزیر شدن آن به پذیرش پیمان ترکمانچای ۱۸۲۸ م ، پایان یافت. اینپیمان، گذشته از تحمیل پرداخت غرامت سنگین به ایران ، کشور ما را در برابر روسیه دستکم تا سال ۱۹۲۱ میلادی )نزدیک بهیک سده( در وضعی بسیار نامساعد قرار داد. در این نوشتار این جنگ ها را از منظر حقوق مخاصمات مسلحانه بررسی می کنیمکه آیا این جنگ ها در چارچوب حقوق مخاصمات مسلحانه بوده است یا خیر ؟ جایگاه حقوق بشر دوستانه در جنگ های ایران وروسیه را مورد مطالعه قرار می دهیم که در اسناد ۱۸۶۴ و ۱۸۶۸ و ۱۸۷۴ و کنوانسیون های ۴ گانه ژنو ، چه مواردی رعایتشده اند و چه مواردی رعایت نشده اند .

کلیدواژه ها:

حقوق بشر دوستانه ، ایران ، روسیه تزاری ، جنگ