هوش مصنوعی، کارکردها و بایسته های آن در نظام کیفری ایران با رویکرد دادرسی منصفانه

زمینه و هدف تحقیق: شاید بتوان هوش مصنوعی را اینگونه تعریف کرد،هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه اینکه چگونه رایانه ها را می توان وادار به کارهاییکرد که در حال حاضر انسان ها آنها را صحیح یا بهتر انجام می دهند. هوش مصنوعی بههوشی که یک ماشین از خود نشان می دهد یا به دانشی که در کامپیوتر سعی در ایجادآن دارد گفته می شود. حق بر استفاده از فناوری های نوین همواره یکی از حقوق اساسیبشر قلمداد شده است. از جمله این فناوری های نوین، فناوری هوش مصنوعی است کهدر نسل های چندگانه حقوق بشر تاثیرات فراگیری داشته و یکی از کارکردهای آن، بهکارگیری این هوش در فرایند دادرسی قضائی است. هدف از این تحقیق و پژوهش آناست که هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که به صورت ابزار پیشگیری، ابزارتصمیم سازی (دستیار قاضی) و ابزار تصمیم گیری (قاضی مستقل) در فرایند دادرسی بهکار گرفته شود و چنانچه در الگوریتم طراحی شده برای هوش مصنوعی اصولی مانندحاکمیت قانون، برابری و عدم تبعیض، استقلال و بی طرفی و شفافیت نهادینه شود واین الگوریتم را منصفانه گرداند، بهره گیری از آن به دادرسی منصفانه خواهد انجامیدولی در به کارگیری هوش مصنوعی تا جایی می توان پیش رفت که حقوق بشر نقضنگردد. برای رسیدن به این هدف، مهندسان خالق این ابزار بایستی تسلط نسبی به علم حقوق داشته باشند تا در طراحی الگوریتم های به کارگرفته شده در محصولات تمامیظرافت های علمی حقوقی عملا به کارگرفته شود.روش تحقیق: این مطالعه روش توصیفی تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات با استفادهازکتاب ها، مقاله ها و منابع الکترونیکی و پایگاه های اینترنتی صورت پذیرفته است که درپژوهش پیش رو، صورت های به کارگیری هوش مصنوعی در فرایند دادرسی کیفریمنصفانه و اصول و بایسته های آن بررسی شده است.ملاحظات اخلاقی: اهداف این پژوهش این است که هوش مصنوعی و انواع دستیارهایهوشمند با مطالعه دقیق اسناد ارائه شده، می تواند به قاضی این کمک را کند که درارجاعات حقوقی و صدور احکام، سریع تر و دقیق تر به موارد رسیدگی کند.یافته ها: ماشین هوشمند، ماشینی است که می تواند هوشمندی انسان را شبیه سازیکند. اگرچه هنوز تعریف دقیقی برای هوش مصنوعی که مورد توافق دانشمندان این علمباشد ارائه نشده است اما اکثر تعریف هایی که در این زمینه ارائه شده اند بر پایه یکی از. این چهار باور قرار می گیرند: ۲. سیستم هایی که به طور منطقی فکر می کنند ۱سیستم هایی که به طور منطقی عمل می کنند ۹. سیستم هایی که مانند انسان فکرمی کنند ۰. سیستم هایی که مانند انسان عمل می کنند. در سال های اخیر طبقیافته های جدید ، در مورد کاربرد پیشگیری با استفاده از فناوری هوش مصنوعی، می توانگفت این امر به بهبود و تسریع عملکرد پلیس نیز کمک کرده، دقت در تحقیقات جناییرا افزایش داده و نقش موثری در پیشگیری از بزهکاری و رفتارهای پرخطر جامعهخواهد داشت. همچنین در اجرای عدالت پیشگیرنده و ایجاد امنیت در جامعه و بهبودتصمیمات قضایی جهت اعطای نهادهای ارفاقی نقش موثری ایفا خواهد نمود. پیش بینیجرم روشی است که جهت کاهش نرخ خطا در تصمیم گیری قضایی با استفاده از مدل هاو مطالعات تجربی و علوم مهندسی و امروزه با هوش مصنوعی در قلمرو مباحث جرمشناختی انجام می شود. پروسه کشف مجرمین و عملیات تعقیب، نظارت و رصد پلیس وگشت زنی به طور سنتی اقدامی بسیار زمان بر، خسته کننده و پر هزینه و گاه نا کارآمدبوده است و به خصوص با رشد و توسعه کلان شهرها و توسعه جرایم آپارتمانی وسایبری افراد که جمع آوری داده ها و تحلیل آنها به طور سنتی امکانپذیر نیست، باسیستم های هوش مصنوعی و نرم افزارهای طراحی شده در این حوزه، این مرحله به خوبی قابل اجرا خواهد بود. از آنجا که تعدد قوانین زیاد است قطعا هوش مصنوعیمی تواند یاری رسان دنیای حقوق و قضاوت باشد چرا که ابرچالش امروز نظام حقوقی ما،حجم بالای پرونده هاست. پس استفاده از هوش مصنوعی به عنوان دستیار قاضیمی تواند کمبود ها را جبران کرده و اطاله دادرسی را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد.نتیجه گیری:نتایج بدست آمده نشان می دهد که ضعف بزرگی که در حوزه ورود هوشمصنوعی به سیستم حقوقی کشور وجود دارد و باید جبران شود ، این است که نهادهایحاکمیتی تربیت نیروی متخصص در حوزه هوش مصنوعی را در دستورکار داشته باشند.از جمله پیشنهاداتی که می توان داد این است که باید ورودی چنین رشته هایی را بیشترکنیم و هوش مصنوعی به صورت بین رشته ای و خاص نیز تدریس شود مثلا به طورویژه در رشته حقوق یا هر تخصص دیگری که مورد نیاز است، یک رشته ویژه اختصاصداده شود، وقتی هر دانشی به طور تخصصی در کشور گسترش داشته باشد ، کسب وکار و بازار آن دانش نیز توسعه پیدا می کند و به همان نسبت شرکت های دانش بنیانهم افزایش می یابند. این موضوعی است که امروزه بیش از هر زمان دیگری باید مد نظرمسئولان قرار گیرد تا بتواند سد ها و مشکلات را یک به یک از میان بردارد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، دادرسی منصفانه ، سیستم ، دستیار ، قاضی