اولویت بندی توسعه معابر شهری بر اساس اهمیت در تخلیه اضطراری، موردپژوهی شهر بوشهر

توسعه شبکه معابر شهری معمولا بر اساس تقاضای سفر در شرایط عادی (با توجه ویژه به ساعات اوج) انجام می شود. در شرایط بروز بحران در مقیاس های وسیع در محدوده شهرها، الگوی تقاضا نسبت به حالت عادی تغییر زیادی می کند و امکان حذف بخشی از شبکه وجود دارد. برای همین معابر پرتردد و بحرانی لزوما همان معابر پرتردد روزهای عادی نیستند. میزان اهمیت معابر در شرایط خاص (مانند تخلیه اضطراری) باید در اولویت بندی توسعه معابر شهری مورد توجه قرار گیرد. این موضوع در ادبیات متداول برنامه ریزی حمل ونقل کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا در مقاله حاضر، روشی برای تشخیص معابر پراهمیت در شرایط تخلیه اضطراری و میزان انطباق درجه اهمیت معابر در شرایط عادی و بحرانی ارائه شده است. ادبیات موضوع تخلیه ی اضطراری عموما از روش های متعارف برنامه ریزی حمل ونقل و تحلیل تقاضا استفاده کرده اند و بهره گیری از ویژگی های ساختاری شبکه ی شهری در کارآمد کردن فرآیند تخلیه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بهمین دلیل، در این مقاله، اهمیت معابر بر حسب جریان و ازدحام ترافیکی و نیز شاخص های مرکزیت (برگرفته از نظریه گراف) مورد توجه قرار گرفت. راهکارهای تعریض معابر بحرانی، احداث معابر جدید، یک طرفه سازی در زمان تخلیه، گام بندی زمانی تقاضا و همچنین تلفیق راهکارها برای یک تخلیه اضطراری شهری تحلیل شده است. مقاصد تخلیه با فرض تمایل شهروندان برای انتخاب مقصد بر اساس دوری از راستای انتشار تهدید تعیین شدند. مسیریابی با استفاده از روش بهینگی استفاده کنندگان انجام شد.. موردپژوهی برای شهر بوشهر در حالت وقوع دو تهدید نشت مواد رادیواکتیو از نیروگاه هسته ای (منبع نقطه ای با انتشار شعاعی) و سونامی (منبع خطی با انتشار جبهه ای) انجام شد. نتایج نشان می دهد معابر بحرانی شبکه براساس حجم تردد و مرکزیت میانگی قابل تشخیص هستند. در نتیجه اهمیت تحلیل ساختار شبکه معابر در مورد مطالعه ی این مقاله تائید می شود.

کلیدواژه ها:

تخلیه ی اضطراری ، سونامی ، مرکزیت میانگی ، مرکزیت نزدیک