قلمروی جرایم مشمول بعد اثباتی قاعده درا در حقوق کشورهای اسلامی با نگاهی به آموزه های فقهی

روح الله اکرمی

قلمروی جرایم مشمول بعد اثباتی قاعده درا در حقوق کشورهای اسلامی با نگاهی به آموزه های فقهی

محل انتشار: پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره: 13، شماره: 2

سال انتشار: 1401

نوع سند: مقاله ژورنالی

زبان: فارسی

مشاهده: 22

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

دریافت فایل کامل مقاله

صدور گواهی نمایه سازی
من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

https://civilica.com/doc/2007322

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOLG-13-2_001

تاریخ نمایه سازی: 2 تیر 1403

چکیده مقاله:

قاعده درا دو بعد ثبوتی و اثباتی دارد. این نوشتار تلاش نموده جرایمی را که تحت تاثیر بعد اثباتی قاعده هستند، در فقه مذاهب اسلامی و حقوق کشورهای مسلمان بهطور تطبیقی به روشی توصیفی تحلیلی مطالعه نماید. یافته ها نشان می دهد قاعده در کلیه مذاهب از جرایم مستوجب دیه انصراف داشته و حدود را شامل می شود، و مستثنا نمودن قذف از این شمول که در برخی فتاوا ملاحظه میشود توسط نظامهای حقوقی کشورهای مسلمان پذیرفته نشده است. در دو دسته از جرایم موجب قصاص و تعزیر با تشتت در آرای فقهی و مواضع نظامهای حقوقی روبه رو هستیم. در فقه و حقوق کشورهای اهلتسنن قاعده، قصاص را در بر گرفته و تعزیرات را شامل نمی شود. در فقه امامیه نسبت به شمول قاعده در این دو دسته از جرایم اختلافنظر هست. بهرغم اطلاق ماده ۱۲۰ ق.م.ا. در کشور ما باید گفت قاعده در تعزیرات نیز جاری است لکن قصاص را شامل نمیشود، لذا موضع مبنی بر تعمیم قاعده به قصاص توجیه پذیر نیست.

کلیدواژه ها:

جرایم مشمول قاعده درا ، حقوق کشورهای اسلامی ، شبهات اثباتی ، فقه جزایی ، قاعده درا

نویسندگان

روح الله اکرمی

دانشیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

آل بورنو، محمدصدقی (۱۴۲۴ ه.ق)، موسوعه القواعد الفقهیه، ج ۵ ...
آل عصفور بحرانی، حسین (بیتا)، الانوار اللوامع، ج ۱۴، چاپ ...
ابن رشد قرطبی، محمد(۱۴۲۵ه.ق)، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، ج ...
ابن عابدین، محمد امین (۱۴۲۳ه.ق)، رد المحتار علی الدر المختار، ...
ابن قدامه مقدسی، عبدالله (۲۰۰۴)، المغنی، بیروت: بیت الافکار الدولیه ...
ابن مبروک الاحمدی، عبدالعزیز (۱۴۲۴ه.ق)، اختلاف الدارین و آثاره فی ...
ابن مکی عاملی [شهید اول]، محمد (۱۴۱۴ه.ق)، غایه المراد، ج۴، ...
ابن نجیم، زینالدین (بیتا)، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، ج ...
ابن همام حنفی، محمد (۱۴۲۴ه.ق)، شرح فتحالقدیر، ج ۱۰، چاپ ...
اردبیلی [مقدس]، احمد (۱۴۰۳ه.ق)، مجمع الفائده و البرهان ، ج ...
استادی، رضا (۱۳۸۳)، «قلمرو قاعده درا ۲»، فقه اهلبیت علیهمالسلام، ...
اکرمی، روح الله (۱۳۹۹)، «شبهه موضوع قاعده درا در حقوق ...
الهام، غلامحسین و برهانی، محسن (۱۳۹۵)، درآمدی بر حقوق جزای ...
بهوتی، منصور (۱۴۲۳ه.ق)، کشاف القناع، ریاض: دار عالم الکتب ...
تنوخی حنبلی، زینالدین (۱۴۲۴ه.ق)، الممتع، ج ۴، چاپ ۳، مکه ...
پژوهشکده استخراج و مطالعات رویهقضایی (۱۳۹۵)، مجموعه آرای قضایی شعب ...
جمل، احمد محمد (۱۹۸۳)، مجموعه عمر: جمیع احکام النقض الصادره ...
حاجی ده آبادی، احمد (۱۴۰۰)، «جریان یا عدم جریان قاعده ...
حسونه، بدریه عبدالمنعم (۲۰۰۰)، شرح قانون الاثبات الاسلامی السودانی و ...
حسینی شیرازی، سید محمد (۱۴۱۹ه.ق)، الفقه: القانون، چاپ ۲، بیروت: ...
حفناوی، منصور محمد (۱۴۰۶ه.ق)، الشبهات و اثرها فی العقوبه الجنائیه، ...
حلی [محقق]، ابوالقاسم جعفر (۱۴۰۸ه.ق)، شرائع الاسلام،ج ۴، چاپ ۲، ...
حیدری، علیمراد (۱۳۹۶)، حقوق جزای عمومی: بررسی فقهی حقوقی واکنش ...
خالقی، علی (۱۳۹۴)، آیین دادرسی کیفری، ج ۱، چاپ ۲۷، ...
دقدیقه، ولید محمد (۲۰۱۸)، «الشبهه التی تسقط القصاص: قراءه فی ...
زراعت، عباس (۱۳۹۳)، حقوق جزای عمومی۳، ج ۲، چاپ ۲، ...
زرکشی، ابوعبدالله (۱۴۰۵ه.ق)، المنثور فی القواعد الفقهیه، ج ۲، چاپ ...
سبحانی، جعفر (۱۴۱۸ه.ق)، نظام القضاء و الشهاده فی الشریعه الاسلامیه ...
سرخسی، شمسالدین (۱۴۱۴ه.ق)، المبسوط، ج ۹، بیروت: دارالمعرفه ...
سلیمان، یاسر عریف (۲۰۱۵)، جریمه الزنا الحدیه فی ضوء احکام ...
سلیمانی، حسین (۱۴۰۰)، «قوانین کیفری در پرتو موازین اسلامی بازخوانی ...
سیوری حلی، جمالالدین مقداد (۱۴۰۴ه.ق)، التنقیح الرائع، ج ۴، چاپ ...
سیوطی، جلالالدین (۱۴۱۱ه.ق)، الاشباه و النظائر، چاپ ۱، بیجا: دارالکتب ...
شربینی، شمسالدین محمد (۱۹۹۷م)، مغنی المحتاج، ج ۴، چاپ ۱، ...
شیرازی، ابواسحاق ابراهیم (بیتا)، المهذب، ج ۳، بیجا: دارالکتب العلمیه ...
صانعی، یوسف (۱۳۸۸)، استفتائات قضایی، ج ۱، چاپ ۳، قم: ...
ضمیریه، عثمان جمعه (۲۰۱۱)، «الشبهات و اثرها فی درء الحدود» ...
طباطبایی، سیدعلی (۱۴۱۸ه.ق)، ریاض المسائل، ج ۱۶ و۱۵، چاپ ۱، ...
طوسی [شیخالطائفه]، محمدبن حسن (۱۳۸۷ه.ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج ...
عاملی جبعی [شهید ثانی]، زینالدین (۱۴۱۳ه.ق)، مسالکالافهام، ج ۱۴، چاپ ...
عبدالقادر، حباس (۲۰۱۶)، الشبهه و اثرها فی اسقاط العقوبه: دراسه ...
عوده، عبدالقادر (بیتا)، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی، ج ...
فاضل لنکرانی، محمد (۱۴۲۰ه.ق)، تفصیل الشریعه: القضاء و الشهادات، چاپ ...
فخرالمحققین حلی، ابوطالب محمد (۱۳۸۷ه.ق)، ایضاح الفوائد، ج ۴، چاپ ...
فیض کاشانی، ملا محمد محسن (بیتا)، مفاتیحالشرائع، ج ۲، چاپ ...
کاشانی، علاءالدین (۱۴۰۶ه.ق)، بدائع الصنایع، ج ۴ و۷، چاپ ۲، ...
کلانتری، کیومرث و دیگران (۱۳۹۶)، «قلمرو و شرایط اعمال قاعده ...
لکنوی، عبدالحی (۲۰۱۶)، عمده الرعایه، با حواشی صلاح محمد ابوالحاج، ...
مازری، ابوعبدالله (۲۰۰۸)، شرح التلقین، ج ۳، چاپ ۱، بیجا: ...
ماوردی، ابوالحسن (۱۴۱۹ه.ق)، الحاوی الکبیر، ج ۱۴ و ۱۳، چاپ ...
مجلسی، محمدتقی (۱۴۰۶ه.ق)، روضه المتقین، ج ۱۰، چاپ ۲، قم: ...
محمد، عوض (بیتا)، دراسات فی الفقه الجنائی الاسلامی، اسکندریه: دار ...
محمدخانی، عباس (۱۴۰۰)، «تفسیر تبصره ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی ...
محمدیان، علی (۱۳۹۹)، «اصل ۱۶۷ قانون اساسی و امکان سنجی ...
مدنی کاشانی، آقارضا (۱۴۱۰ه.ق)، کتاب القصاص للفقها و الخواص، چاپ ...
مشکینی، میرزاعلی (۱۳۷۷)، مصطلحات الفقه، چاپ ۱، قم: نشر الهادی ...
معرفت، محمدهادی (بیتا)، تعلیق و تحقیق عن امهات مسائل القضاء، ...
مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۱۸ه.ق)، انوارالفقاهه: کتاب الحدود و التعزیرات، ج ...
ملیفی، هیثم (۲۰۱۸)، التعزیر بالشبهه فی القضاء السعودی ، رساله ...
منصورآبادی، عباس (۱۳۹۹)، حقوق جزای عمومی۳، چاپ ۱، تهران: نشر ...
موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم (۱۴۲۷ه.ق)، فقه الحدود و التعزیرات، ج ۲ ...
میرمحمد صادقی، حسین (۱۳۹۴)، جرایم علیه اشخاص، چاپ ۲۰، تهران: ...
نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴ه.ق)، جواهرالکلام، ج ۴۱، چاپ ۷، بیروت: دار ...
نراقی، ملا احمد (۱۴۱۵ه.ق)، مستند الشیعه،ج ۱۸، چاپ ۱، قم: ...
نفراوی، احمد (۱۴۱۵ه.ق)، الفواکه الدوانی،ج ۲، بیجا: دارالفکر ...
نور، محمد سلیمان (۱۴۲۷ه.ق)، «اثر الرجوع عن الاقرار فی الفقه ...
نووی، یحیی (بیتا)، المجموع: شرح المهذب،ج ۲۰، بیجا: دارالفکر ...
هاشمی شاهرودی، سید محمود (۱۴۲۳ه.ق)، قرائات فقهیه معاصره، ج ۱، ...
یوسف، یس عمر (۱۹۹۶)، النظریه العامه للقانون الجنائی السودانی لسنه ...
Abubakar, Al Yasa and Maulana, Iqbal (۲۰۱۸), “Alat Bukti dan ...
Council of Islamic Ideology (۲۰۰۶), Interim Report on Hudood Ordinance ...
Mir-Hosseini, Ziba and Hamzić, Vanja, (۲۰۱۰), Control and Sexuality The ...
Ostien, Philip, (۲۰۰۷), Sharia Implementation in Northern Nigeria ۱۹۹۹-۲۰۰۶: A ...
Peters, Ruud(۲۰۰۱), The reintroduction of Islamic criminal law in Northern ...
Weimann, Gunnar J. (۲۰۱۰), Islamic Criminal Law in Northern Nigeria: ...
جریده رسمی (۱۳۹۶)، کود جزای افغانستان: ضمیمه فوقالعاده جریده رسمی، ...
قانون الاثبات السودانی (۱۹۹۴)، قابل دسترس در:<http://www.nccw.gov.sd/files/۱۴۵.pdf> (last visited on ...
قانون الاثبات الیمنی (۱۹۹۲)، قابل دسترس در:<https://yemen-nic.info/db/laws_ye/detail.php?ID=۱۱۳۶۸> (last visited on ...
قانون اجرائات جزایی افغانستان (۱۳۹۲ش)، قابل دسترس در:<http://moj.gov.af/Content/files/OfficialGazette/۰۱۱۰۱/OG_۰۱۱۳۲.pdf> (last visited ...
قانون احکام القصاص و الدیه اللیبی (۱۹۹۴)، قابل دسترس در:<http://itcadel.gov.ly/wp-content/uploads/pdfs۲۰۱۳/add۰۴-۲۰۱۶.pdf ...
قانون اقامه حد القذف اللیبی (۱۹۷۴)، قابل دسترس در:<http://itcadel.gov.ly/wp-content/uploads/pdfs۲۰۱۳/add۰۴-۲۰۱۶.pdf > ...
قانون الجرائم و العقوبات الیمنی (۱۹۹۴)، قابل دسترس در:<https://www.yemen-nic.info/db/laws_ye/detail.php?ID=۱۱۴۲۴> (last ...
قانون العقوبات الاتحادی (۱۹۸۷)، قابل دسترس در:<http://www.dji.gov.ae/Lists/DJIBooks/Attachments/۴۴/Okobat%۲۰Big%۲۰WEB.pdf >. (last visited ...
Criminal Code of the Republic of Kosovo (۲۰۱۲), available at: ...
Code pénal du Niger (۱۹۶۱), available at: <http://www.vertic.org/media/National%۲۰Legislation/Niger/NE_Code_Penal.pdf> (last visited ...
Code pénal mauritanien (۱۹۸۳), available at: <http://www.justice.gov.mr/IMG/pdf/codepenalarabe.pdf> (last visited on ...
Enactment No. ۱۳ of Syariah Criminal Code of Kelantan (۱۹۹۳ ...
Enactment No. ۴ of Syariah Criminal Offence (Hudud and Qisas) ...
Penal Code of Pakistan (۱۸۶۰), available at: <http://www.pakistani.org/pakistan/legislation/۱۸۶۰/actXLVof۱۸۶۰.html> (last visited ...
Qanun Aceh Nomor ۶ Hukum Jinayat (۲۰۱۴), available at: <https://dsi.acehprov.go.id/wp-content/uploads/۲۰۱۷/۰۲/Qanun-Aceh-Nomor-۶-Tahun-۲۰۱۴-Tentang-Hukum-Jinayat.pdf> ...
Syariah Courts Evidence Order of Brunei (۲۰۰۱), available at: <http://www.agc.gov.bn/AGC%۲۰Images/LOB/Order/MNOP/Syariah%۲۰Courts%۲۰Evidence%۲۰Order,%۲۰۲۰۰۱%۲۰(S%۲۰۶۳).pdf> ...
The Syariah Penal Code Order of Brunei (۲۰۱۳), available at: ...

نمایش کامل مراجع