تحلیل ارتباط بین تغییرات کاربری اراضی و سنجه های سیمای سرزمین مطالعه موردی: حوزه آبخیز گدارچای

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی وضع فعلی و پیش بینی وضعیت آتی کاربری اراضی در حوزه آبخیز گدارچای در استان آذربایجان غربی است، که یکی از زیرحوضه های مهم حوزه آبخیز دریاچه ارومیه است. در این پژوهش تصاویر ماهواره ای سنتینل-۲ برای سال های میلادی ۲۰۱۶ الی ۲۰۲۲ از سایت کپورنیک اتحادیه اروپا دریافت گردید. سپس روش های پیش-پردازش در محیط نرم افزارهای مختلف اعمال و تصاویر مربوطه به محیط نرم افزار eCognition ارسال شد. در ادامه از مدل زنجیره مارکوف (در محیط نرم افزار TreeSet) به منظور پیش بینی تغییرات کاربری اراضی در سال های آتی استفاده گردید و درنهایت برای سنجه های سیمای سرزمین از نرم افزار Fragstats ۸.۲ در دو سطح سیما و کلاس محاسبه شدند. نتایج نهایی مبین این واقعیت است که تا سال ۲۰۲۸ میلادی کاربری اراضی کشاورزی ۸۹/۱۳ کشت دیم ۱۴/۱ محدوده های مسکونی ۳۳/۰ و عرصه های نمکی دریاچه ارومیه حدود ۲۶ درصد افزایش خواهد داشت. هم چنین کلاس کاربری خاک در حد ۲۶/۱۰ و مراتع به میزان ۳۵/۵ درصد کاهش خواهند داشت. مطابق با نتایج سنجه های سیمای سرزمین بیش ترین تراکم حاشیه (ED) در سال ۲۰۱۶، ۲۰۲۲ و ۲۰۲۸ مربوط به مرتع با مقادیر ۰۶/۳۶، ۵۸/۳۳ و ۷۲/۲۶ و کم ترین مقدار آن مربوط به نمک حاشیه دریاچه ۰۱/۰، ۱۴/۰ و ۴۵/۰ محاسبه گردید. در این پژوهش، سایر سنجه های موردبررسی نشان داد که کاربری مرتع در اغلب شاخص ها بیش ترین مقدار را دارد. در سطح سیما، نتایج بررسی سنجه های سیمای سرزمین نشان داد که شاخص های مرتبط با پیوستگی لکه، روند افزایشی را طی کرده اند. این نتایج نشانگر حفظ ثبات حوزه آبخیز در برابر تغییرات است.

کلیدواژه ها:

تخریب بوم سازگان ، روند تغییرات ، تصاویر ماهواره ای سنتینل ۲ ، پردازش دانش پایه ، مدل زنجیره مارکوف