تعیین مقدار آب مصرفی و تبخیر-تعرق گیاه لوبیا با استفاده از روش های تافته، پاسکوئله و رئس تحت شرایط آبیاری جویچه ای و قطره ای

زمینه و هدف: با توجه به محدودیت منابع آب، استفاده درست از آب ضروری است و به کارگیری روش های مناسب آبیاری در مزارع از راهکارهای مناسب در استفاده از آب است. تنش آبی می تواند عملکرد محصول را در مزرعه تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، روش صحیح آبیاری و مدیریت مصرف آب از موارد اساسی در مزارع می باشد. استراتژی کم آبیاری با رویکرد تامین نیاز آبی را می توان به عنوان یک تکنیک عملی و کارآمد برای اطمینان از عملکرد بیشتر محصول، بدون به خطر انداختن فرآیندهای فیزیولوژیکی و عملکرد در نظر گرفت. لذا زمینه این پژوهش تخمین مقدار آب مصرفی و میزان تبخیر-تعرق گیاه لوبیا با هدف ارزیابی شرایط مزرعه ای و مقایسه آن با روش های تافته، پاسکوئله و رئس می باشد.روش پژوهش: پژوهش حاضر به منظور تعیین مقدار آب مصرفی و تبخیر-تعرق لوبیا با استفاده از روش های تافته، پاسکوئله و رئس و بر مبنای حل معکوس تابع تولید عملکرد در استان مرکزی و در ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین در ارتفاع ۱۹۳۰ متر از سطح دریا با طول جغرافیایی ۴۹ درجه و۵۷ دقیقه و عرض جغرافیای ۳۳ درجه و ۳۹ دقیقه در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری شامل جویچه ای و قطره ای-نواری به عنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیاز آبی شامل ۱۰۰، ۷۵ و ۵۵ درصد نیاز آبی به عنوان فاکتور فرعی انتخاب و به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رقم مورد کشت از نوع بومی و زمان کاشت آن در سال اول و دوم به ترتیب روز دهم و نهم خردادماه بود. نوارهای آبیاری قطره ای بر روی پشته ها قرار گرفته و آبیاری تا استقرار کامل گیاهچه در مرحله ظهور سومین سه برگچه ای به صورت یکسان انجام شد.یافته ها: بیشترین عملکرد دانه با میانگین ۲۶۸۳ کیلوگرم بر هکتار در روش آبیاری جویچه ای و با تامین ۱۰۰ درصد نیاز آبی به دست آمد. در ارزیابی تبخیر-تعرق، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب ۰/۱۶۰، ۸/۱۱۷ و ۰/۱۸۵ میلی متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به ترتیب ۴۴۸/۰، ۳۳۰/۰ و ۵۱۸/۰ درصد بود و شاخص توافق یا سازگاری (d) در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با ۲۹۵/۰، ۶۰۰/۰ و ۰۸۱/۰ درصد بود. در بررسی مقادیر آب آبیاری، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب ۷/۱۵۶، ۵/۱۱۷ و ۳/۱۸۱ میلی متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به ترتیب ۴۴۶/۰، ۳۳۵/۰ و ۵۱۶/۰ درصد بود. شاخص توافق یا سازگاری (d) در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با ۳۲۴/۰، ۶۰۲/۰ و ۱۱۸/۰ درصد بود.نتیجه گیری: به طورکلی و با توجه به نتایج آماری، روش های تافته، پاسکوئله و رئس، برآورد قابل قبولی از مقدار آب آبیاری و میزان تبخیر-تعرق در شرایط جویچه ای و قطره ای-نواری تحت مقادیر مختلف نیاز آبی داشتند. از این رو می توانند به عنوان یک ابزار مناسب در تخمین آب مصرفی در محل مورد مطالعه استفاده شوند.

کلیدواژه ها:

سامانه نیاز آب