تعادل سنجی کلان کاربری های منطقه ساحلی استان سیستان و بلوچستان

برنامه ریزی فضایی به دنبال شناسایی عدم تعادل ها و عدم توازن ها به منظور کاهش تعارض های فضایی و ارائه الگوی مطلوب استقرار فعالیت ها و جمعیت است. با توجه به برنامه های توسعه ای در نظر گرفته شده برای منطقه ساحلی استان سیستان و بلوچستان و برای جلوگیری از توسعه فعالیت های ناسازگار و کاهش ظرفیت تحمل محیطی این منطقه، مطالعه حاضر به بررسی تعادل ها و عدم تعادل های انواع کاربری های اراضی منطقه ساحلی این استان پرداخته است. به این منظور، ابتدا نقشه های توان اکولوژیک و کاربری اراضی موجود در محدوده مطالعه تهیه شد. سپس همپوشانی لایه های مذکور با توجه به یک ماتریس تحلیل وضعیت انواع کاربری های اراضی در محیط نرم افزار ArcGIS انجام و تصمیم گیری فضایی تطابق مکانی کاربری های اراضی، سه وضعیت توسعه متعادل، نامتعادل و ممکن را آشکار ساخت. نتایج نشان داد، از بین کاربری های اراضی موجود تنها کاربری آبزی پروری متعادل بوده و کاربری های کشاورزی آبی، کشاورزی دیم، توسعه صنعتی، شهری و روستایی دارای عدم تعادل هستند. از بین کاربری های اراضی مذکور حدود ۴۶ درصد از کشاورزی آبی موجود، ۶۰ درصد توسعه صنعتی و حدود ۱۶ درصد توسعه روستایی در شرایط تعادل قرار دارند، یعنی در زمین هایی توسعه یافته اند که از نظر توان اکولوژیک سرزمین مناسب توسعه این کاربری ها بوده است. در مورد کشاورزی دیم و توسعه شهری، تمام توسعه صورت گرفته در این کاربری و در هر دو ناحیه ساحلی و اثرگذار دارای توسعه نامتعادل است. با توجه به در حال توسعه بودن سواحل مکران و هم چنین وجود برخی کاربری های نامتعادل در این محدوده براساس نتایج این مطالعه، لازم است از طریق راهکارهای مناسب ضمن جلوگیری از تداوم این بی تعادلی ها، شرایط تعادل یابی این دسته از فعالیت ها برای تضمین پایداری توسعه در منطقه ساحلی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی فضایی ، تعادل و عدم تعادل ، توسعه ممکن ، توان اکولوژیک