معناشناختی نقوش قالی های لچک و ترنج ایلام با رویکرد انسان شناسی فرش

در این نوشتار کیفی برای نخستین بار با رویکرد انسان شناسی فرش و شیوه تحلیل محتوی، با تکیه بر شواهد باستان شناسی، اطلاعات میدانی و معانی اسطوره ای سعی برآن بود با هدف تبیین محتوای نقوش قالی های ایلام، معنای پرکاربردترین نقش مایه های قالی های لچک ترنج ایلام به خصوص شمسه، نیلوفر، فرم های انتزاعی آب، قوچک، گوزن، کلاغ، گل های سه و هفت شاخه و انار بازنشانی و در یک مطالعه تطبیقی و با تکیه بر شیوه تحلیل محتوا با رویکردهای ذکر شده، مورد تحلیل قرار گرفته تا بیشتر بتوان به ارزش ها و رابطه های محتوایی این نقوش با فرهنگ بومی دست یافت و به این سوال پاسخ داده شد که معناهای پنهان برخی نقش مایه های قالی های لچک و ترنج ایلام با تکیه بر رویکرد انسان شناسی فرش و تحلیل محتوا کدامند؟ داده های موردنیاز برای این پژوهش از طریق جمع آوری تصاویر قالی های لچک و ترنج و اطلاعات موردنیاز برای تحلیل آنها از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای فراهم آمد و درنهایت مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از آن داشت که بافندگان ایلامی با تاثیرپذیری از دستاوردهای فرهنگی محل زیستشان به خلق نقوشی در قالی هایشان همت گماشته اند که سبک و درونمایه نگاره ها، بیشتر بر دستاوردهای باستانی به خصوص منطقه دره شهر ایلام، فرهنگ شفاهی منطقه و معانی اسطوره ای تکیه دارند که معنای بیشتر آن ها به روایت زایش مهر و همکاری آناهیتا در آن باز می گردد. در طی ایجاد نقوش، بافندگان از معانی اسطوره ای و ... آگاهی ندارند و صرفا به صورت اجدادی به خلق نقوشی در دستبافته هایشان همت می گمارند که در فرهنگ بومی دارای معانی باارزشی برایشان است.

کلیدواژه ها:

انسان شناسی فرش ، ایلام ، شمسه ، طرح لچک و ترنج ، قالی ، مهر