ظرفیت تحمل گردشگری جزیره هرمز

گردشگری دریایی یکی از جنبه های جذاب و پرسود طبیعت گردی در سراسر جهان است که محققین و متخصصان امر تعاریف مختلفی از آن دارند. بر اساس اعلام سازمان جهانی گردشگری منطقه خاورمیانه بیشترین سهم را در جذب گردشگر داشته است. در این میان وجود بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، ۱۴ جزیره با سواحل زیبا و رنگین کمانی و ۷۱ بندر، هرمزگان را به پایتخت سفر های دریایی کشور تبدیل کرده است. در همین راستا، جزیره هرمز در مدخل ورودی دریای عمان و خلیج فارس و بین مدارهای ̎۱۰ ̍۲۵ ͦ۵۶ و ۸۰̎ ̍۳۰ ͦ۵۶ طول شرقی و ̎۰۷ ̍۰۲ ͦ۲۷ و ̎۲۵ ̍۰۶ ͦ۲۷ عرض شمالی واقع شده است. اقلیم این جزیره نیمه گرمسیری و متوسط بارندگی آن ۱۰۸ میلی متر است. میانگین دمای سالیانه آن ۱۲/۲۷ درجه سانتی گراد است. این جزیره در منتهی الیه جنوب خاوری واحد رسوبی- ساختاری زاگرس واقع شده است. این جزیره حاصل دیاپریسم سری هرمز است. سری هرمز در جزیره شامل سنگ های رسوبی (سنگ آهک و دولومیت)، سنگ های پلوتونیکی (دیاباز ) و آتشفشانی (ریولیت، تراکیت، ، بازالت و توف) است. جزیره هرمز در واقع یک گنبدنمکی است و امکان کشاورزی و دامپرری در آن وجود ندارد. از این رو، جاذبه های تاریخی، طبیعی و زمین ساختی بهترین گزینه برای توسعه اقتصادی و اشتغال مردم جزیره است و نقش غالب اقتصاد جزیره خدماتی است. در پژوهش حاضر با انجام ۳۴ مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته با افراد معتمد و آگاه محلی اطلاعات جامعی به دست آمد که در فاز دوم برای طراحی پرسشنامه بر اساس مقیاس بندی لیکرت مورد استفاده قرار گرفت. پاسخ سوالات به صورت گزینه ای و شامل گزینه های” خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم ” می شد که به ترتیب از عدد ۱ تا ۵ ارزش-گذاری شدند.. در نهایت ظرفیت برد جزیره مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد ظرفیت تحمل واقعی جاذبه های اکوتوریسمی جزیره هرمز ۸۵۷ نفر در روز معادل ۱۵۴۲۶۰ نفر در فصل گردشگری و ظرفیت بردجاذبه های طبیعی جزیره هرمز ۳۱۱۸۹۵ نفر در سال و ظرفیت برد موثر جاذبه های طبیعی آن ۶۸۵ نفر در روز معادل ۱۲۳۳۰۰ نفر در سال است. در این راستا به ترتیب کوه برفی، غارهای دریایی، الهه نمک و دره سکوت، ساحل گلی، دره رنگین گمان ها، معدن سرخ، ساحل سبز، دریابارها، فرش خاکی، جنگل های حرا، فرش خاکی و دره مجسمه ها دارای ظرفیت برد از بیشترین تا کمترین مقدار را دارا هستند. ظرفیت برد فیزیکی بر اساس ۱۲ ساعت کاری در روز چیزی در حدود ۶۰۰۰ هزار نفر در ماه ها و فصول مناسب گردشگری است. با توجه به مساحت جزیره ظرفیت برد فیزیکی ۵/۱ نفر در هکتار است. نیاز است بر اساس کاربری های گردشگری مختلف ظرفیت برد فیزیکی، ظرفیت برد واقعی و ظرفیت برد موثر برای جزیره تعیین شود و بر اساس آن مساحت کاربری های مختلف گردشگری از قبیل تفرجی، معابر، فرهنگی و ورزشی، پارکینگ، تاسیسات و ...برآورد شود. نتایج تحقیق حاضر می تواند در مدیریت گردشگری جزیره به منظور آسیب کمتر گردشگری به جاذبه های اکوتوریسمی مورد استفاده مدیران مربوطه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

گردشگری ساحلی ، جاذبه زمین ساختی ، ظرفیت برد واقعی ، برد موثر ، برد فیزیکی