سنت استخلاف در راستای مهدویت

هدف مقاله حاضر بررسی و تبیین استخلاف در دکترین مهدویت است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای می باشد. در پاسخ به سوال اصلی که استخلاف و کیفیت رابطه آن با مهدویت چیست ؟ میتوان بیان کرد که استخلاف و مهدویت ؛ دو سنت الهی هستند که از دیرباز در میان مسلمانان در راستای موعودباوری و اعتقاد به مهدویت مطرح بوده اند. یافته ها نشان می دهد ، این دو سنت الهی علاوه بر تفاوتهای ماهوی و ماهیتی دارای مشترکات کاربردی و کارکردی هستند .سنتهای الهی، بسترساز حرکتهای اجتماعی و جنبشها، صعود و سقوط تمدنها و خیزشها به شمار میروند .در واقع منجیگرایی در اسلام در قالب اندیشه مهدویت خودنمایی میکندکه اندیشه مهدویت از جمله سنتهای قطعی و تخلف ناپذیر اسلام است و از نظر ماهیت، جزو سنتهای مقید، از نظر رویکرد جزو سنتهای تبعی و از لحاظ کارکرد، جزو سنتهای اجتماعی، به شمار میآید؛ چرا که تحقق اندیشه مهدویت و بروز و ظهور آن، متکی به رفتار و کردار بشر بوده و اراده و اختیار بشر در فعلیت بخشیدن آن ، نقش موثری دارد. در حقیقت ، تحقق مهدویت به عنوان سنتی الهی، همیشه مقید و مشروط به رفتار و عملکرد مردم است؛ ضرورت اندیشه مهدویت در پرتو ضرورت سنت استخلاف، دست یافتنی است و سنت استخلاف به عنوان مبانی و پایهگذار اندیشه مهدویت تلقی شده است؛ استخلاف واقعی یعنی انتظارواقعی و استمرار آن تا رسیدن به کمال است.

کلیدواژه ها:

استخلاف ، مهدویت ، سنت الهی ، موعود باوری ، انتظار