بررسی سازگاری موجبیت علی و اختیار با تاکید بر ملاک های سه-گانه اختیار از نظر علامه
محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 5، شماره: 17
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 73
فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_FHI-5-17_005
تاریخ نمایه سازی: 30 اردیبهشت 1403
چکیده مقاله:
درباره رابطه اصل موجبیت علی و اختیار، آرای متفاوتی ارائه شده که ذیل دو عنوان کلی جای میگیرد: «سازگارگرایی» که اختیار را با موجبیت علی سازگار میداند و «ناسازگارگرایی» که به ناسازگاری این دو معتقد است. علامه طباطبائی در مقام فیلسوفی سازگارگرا، میکوشد با تعریف فعل اختیاری، ملاک اختیار را به دست داده، نشان دهد چگونه یک فعل اختیاری با داشتن چنین ملاکی میتواند با اصل ضرورت علی سازگار باشد. با بررسی آثار مختلف علامه میتوان گفت ایشان در مجموع چهار ملاک برای فعل اختیاری قایل میشود. این ملاکها نه در طول هم، بلکه در عرض هم مطرح میشوند. بدین ترتیب، علامه در مباحث خود، گاه ملاک «خودتعینی» را برای اختیار در نظر میگیرد و گاهی «فعل مسبوق به اراده» را به عنوان فعل اختیاری مطرح میکند. جایی دیگر فعل ارادی را به فعل اختیاری و جبری تقسیم مینماید و «ملائمت آن با نفس فاعل» را ملاک اختیار میگیرد و در نهایت اختیار را به «امکان بالقیاس» تعریف کرده، آن را به معنای رابطه امکانی معلول با علت ناقصهاش میداند. در مقاله حاضر به تبیین و بررسی سه ملاک اول پرداخته شده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
سید احمد علائی
دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق، دانشگاه قم.
محمد رضاپور
گروه فلسفه کلام، مجتمع آموزشی امام خمینی، جامعه المصطفی العالمیه
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :