بررسی ویژگی های هیدروژئومورفولوژی مهندسی حوضه آبریز و رودخانه گیان نهاوند در استان همدان

بررسی و شناخت ویژگی های هیدروژئومورفولوژی لازمه شناخت رفتار رودخانه و فرآیندهای فعال در آن است. این موضوع، علاوه بر شناخت وضعیت فرسایش و رسوب زایی و تغییر مسیر رودخانه، به ساخت صحیح سازه های مهندسی و فعالیت های انسانی در حوضه آبریز رودخانه کمک می کند. رودخانه گیان با میانگین دبی سالیانه ۳/۲ متر مکعب در ثانیه، یکی از سرشاخه های رودخانه گاماسیاب در استان همدان است. از نظر زمین شناسی و هیدروژئومورفولوژی، رودخانه گیان یک رودخانه کوچک است که با ساختارهای زمین شناسی منطقه کاملا دارای انطباق است. محاسبه ضریب سینوسی مشخص ساخت که این رودخانه یک رودخانه مئاندری است که طول موج، دامنه نوسان و پهنای کمربند مئاندرها در بخش کوهستانی آن کمتر از محدوده دشت است. شیب بستر این رودخانه نسبتا کم است و در قسمت های مختلف خود در رده رودخانه های فرسایشی و رسوب گذار طبقه بندی می شود. رودخانه گیان در بخش کوهستانی دارای بستر سنگی و در محدوده دشت دارای بستر آبرفتی است. حوضه آبریز رودخانه گیان در رده حوضه های آبریز کوچک مساحت قرار می گیرد و بر اساس مقدار ضریب گراولیوس، شکل آن تقریبا کشیده است. ارتفاع حوضه آبریز رودخانه گیان بین ۱۴۵۵ و ۲۷۰۰ با متوسط وزنی برابر ۲۰/۱۷۱۵ متر از سطح دریا است و با افزایش ارتفاع توزیع مساحت آن کاهش می یابد. زمان تمرکز حوضه آبریز برابر ۲۰۴/۴ ساعت تعیین گردید. استفاده از داده ها و نتایج حاصل از انجام این پژوهش می تواند در برنامه ریزی کاربری اراضی، کاربردهای مهندسی و اجرایی جهت پیش بینی تغییرات رودخانه و محافظت از سازه های مهندسی مانند جاده، پل، سازه های ساحلی و راه آهن، حفاظت زمین های کشاورزی منطقه و توسعه گردشگری موثر باشد.

کلیدواژه ها:

Catchment ، Geology ، Hydrogeomorphology ، Physiography ، Gian River ، حوضه آبریز ، زمین شناسی ، هیدروژئومورفولوژی ، فیزیوگرافی ، رودخانه گیان.