نگرش و بینش انتقادی ابن اثیر نسبت به عنصر ترک؛ دلائل و زمینه ها

تاریخنگاری سده های میانه اسلامی نسبت به عنصر ترک و به عنوان بازیگران اصلی این عصر-به دلائل مختلف-تصاویر،برداشتها و تحلیلهای متفاوتی ارائه می کند که از آن می توان به نگرش یا بینش تاریخی نام برد. ابن اثیر از زمره این مورخان شمرده می شود که نسبت به ترکان-به ویژه ترکان صاحب قدرت و حکومت- نگرش خاصی داشته است. لذا پژوهش با طرح این پرسش بنیادین که نگرش و بینش تاریخی ابن اثیر نسبت به عنصر ترک چیست؟دریافته است که ابن اثیر با الکامل فی التاریخ که در حقیقت انعکاس اندیشه ها و تفکر تاریخی نویسنده و آئینه تمام نمایی از شخصیت، تفکر و بینش اوست و علیرغم همه فضیلتهای تاریخ نگاری، عموما در رویکردی انتقادی[البته در بعد منفی] تصویر و در حقیقت بینشی ترک ستیزانه را تداعی می کند. ترکان از منظر او مشتاق به قتل و کشتارند، آنان گروهی غیر قابل اعتماد و پیمان شکن اند و ضمنا تنفر عمومی از آنان در جهان اسلام در اوج است. این بینش انتقادی خود به دلائل و زمینه های متعددی از جمله رسوخ تاریخنگاری ضد ترکی، بینش عمومی و روح زمانه، کارنامه سیاسی و اجتماعی ترکان در تاریخ اسلام به ویژه در سده های ششم و آغازین دهه های هفتم هجری و نیز رویکرد کلان انتقادی تاریخنگاری ابن اثیر باز می گردد.

کلیدواژه ها:

بینش ترک ستیزانه ، تاریخ نگاری ، ابن اثیر ، الکامل فی التاریخ ، علل و زمینه ها