واکاوی نقش سلجوقیان در تحولات سیاسی حج

حج، از فروع اسلام و از مهمترین عرصه های دینی، سیاسی و فرهنگی مسلمانان بوده است. در دوران سلجوقی تغییر و تحولاتی در این عرصه ایجاد شد. از آن جاکه حج ایرانیان پیش از سلجوقیان با مشکلات زیادی رو به رو بوده است؛ تا آن جا که کاروان های ایران از اوایل سده پنجم هجری، کمتر موفق به حج گزاری می شدند. سلجوقیان در راستای مشروعیت دینی و سیاسی  حکومت خود به حمایت از خلافت عباسی و حرمین شریفین و انجام دادن اقدامات سیاسی، نظامی و عمرانی، جهت گسیل داشتن همه ساله کاروان های حج و فراهم کردن امنیت و رفاه حاجیان بسیار کوشیدند. اگرچه مشکلاتی بر سفر حج تاثیر می گذاشت و سبب اختلال آن می شد؛ اما حج ایرانیان از اوایل نیمه دوم سده پنجم هجری تا پیش از حمله مغولان، کم وبیش همه ساله پابرجا و استوار بود. این مقاله در صدد است با روش  تاریخی بر اساس منابع به بررسی نقش سلجوقیان در رقابت سیاسی در مورد حج میان خلافت عباسی و فاطمیان و  اقداماتی که در دوران سلجوقیان برای فریضه حج صورت گرفته است، بپردازد.

کلیدواژه ها:

سلجوقیان ، حج ، فاطمیان ، عباسیان ، ملکشاه