طراحی، تدوین و روایابی برنامه ی آموزشی - توانمندسازی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برای بهبود کارکردهای اجرایی درکودکان دارای اختلال نقص توجه / بیش فعالی

ذهن آگاهی یکی از مداخله های اثر گذار در ارتقاء و بهبود کارکردهای اجرایی است، اگر چه این مداخله برای بزرگسالان دارای مستندهای محکمی است، اما برای کودکان کمتر به آن پرداخته شده است، این در حالی است که کودکان دارای نقص توجه /بیش فعالی در کارکردهای اجرایی با مشکل مواجه هستند. از پژوهش حاضر طراحی، تدوین و روایییابی برنامه ی آموزشی- توانمندسازی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برای ارتقاء کارکردهای اجرایی و کاهش نشانگان رفتاری کودکان دارای اختلال بیش فعالی/ نقص توجه است. پژوهش حاضر از نوع بنیادی است که  در دو مرحله اجرا شد، در مرحله  اول برای طراحی و تدوین برنامه از روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد سنتز پژوهی ترکیبی استفاده شد. در مرحله دوم برای روایابی برنامه از روش های روایی صوری، روایی محتوایی به شیوه کیفی و کمی با استفاده از پانل خبرگانی ۱۰نفره و از دو ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) استفاده شد. حداقل و حداکثر میزان( CVR )برای هر ماده یا جزء برنامه (۷۳/۰ و ۱) حداقل و حداکثر میزان( CVI) برای هر ماده یا جزء برنامه به ترتیب (۸۰/۰ و ۱) محاسبه شد. که در نهایت متوسط شاخص روایی محتوا (S-CVI/Ave) برای کل برنامه ۹۱/۰ به دست آمد. نتیجه این پژوهش منجر به تهیه یک برنامه آموزشی - درمانی  درسه بخش ۱-مبانی، ۲-آگاهی به بیرون و ۳-آگاهی به درون که شامل خرده عناصر تقویت توجه، تمرکز، هوشیاری نسبت به هیجانات، افکار، تکالیف، هدف و تکانه ها می باشد. این برنامه  آموزشی- درمانی شامل  ۱۶ جلسه کودکان و ۳ جلسه والدین، ۱۲۰ کارت و ۲۰ کاربرگ آموزشی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد برنامه آموزشی -توانمندسازی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برای ارتقاء کارکردهای اجرایی و کاهش نشانگان رفتاری کودکان با اختلال بیش فعالی/ نقص توجه از روایی لازم (S-CVI/Ave) ۹۱/۰ برای کاربرد آموزشی و استفاده بالینی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

Attention Deficit Hyperactivity Disorder ، Mindfulness ، executive function ، psycho-educational program. ، اختلال بیش فعالی/ نقص توجه ، ذهن آگاهی ، برنامه آموزشی- توانمندسازی شناختی ، کارکردهای اجرایی ، نشانگان رفتاری