سرمایه گذاری مستقیم خارجی و گسترش بنگاه های اقتصادی: مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی

امروزه رشد و توسعه اقتصادی. دغدغه تمامی جوامع بوده و تمام کشورها به دنبال راهی هستند که بتوانند به رشد اقتصادیدست یابند. از سوبی دیگر با توجه به محدودیت منابع و رقابت برای بدست آوردن آن هاء هر روز سخت تر می گردد. همواره،سرمایه گذاری به عنوان موتور محرک رشد اقتصادی جایگاه ویژه ای داشته که شناسائی عوامل موثر بر آن، از اهمیت ویژه ایبرخوردار بوده است. بخش های صنعت و معدن جزء بخش های کلیدی به شمار می رود که سرمایه گذاری در آن ها نقشیحیاتی در اقتصاد و رشد آن دارد. وابستگی عمیق صنایع گوناگون به سرمایه گذاری، ترکیب و اجزای آن در بخش های مذ کوراز اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. تعمیق تعاملات و مناسبات اقتصادی و تجاری بین کشورهای جهان, نقش وجایگاه جذب سرمایه های خارجی در الگوهای رشد و توسعه برای کشورهایی که با تنگنای مالی مواجه اند بسیار حائز اهمیتشده است. به طوری که از دهه ۸۰ میلادی به این سو عوامل و متغیرهای جدیدی به عنوان محرک جذب سرمایه گذاری مستقیمخارجی مطرح شده و نظر اقتصاددانان را به خود جلب کرده است. تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شدهدر کشور نشان دهنده عدم تطابق میان سرمایه گذاری خارجی مصوب و جذب شده در بخش های مختلف به ویژه بخشصنعت و معدن است که نشان می دهد به رغم پتانسیل بالای صنعت و معدن برای سرمایه گذاری. فرایند جذب طولانی استو محیط سرمایه گذاری در کشور برای جذب سرمایه گذاران خارجی مطلوب نیست و تسهیل ابعاد مختلف این محیط باهدف کاهش زمان و هزینه ضرورت دارد. از منظر ترکیب سرمایه گذاری خارجی صنایع منبع محور بیشترین سهم را درسرمایه گذاری مصوب و حتی جذب شده در اختیار دارند که نشان دهنده یتانسیل بالای این صنایع در بخش صنعت و معدناست؛ صنایع شیمیایی. فرآورده های نفتی. لاستیکی و پلاستیکی بیشترین سهم را در سرمایه گذاری مصوب و صنایعتجهیزات حمل و نقل خودروسازی، صنایع شیمیایی و فراورده های نفتی، لاستیک و پلاستیک بیشترین سهم را درسرمایه گذاری جذب شده در اختیار داشته اند. سهم بالای این صنایع ضرورت سیاست گذاری مناسب برای بهره مندی هرچهبیشتر از ظرفیت سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در راستای اهداف توسعه صنایع منبع محور با هدف افزایش خلق ارزشافزوده و تکمیل صنایع پایین دست را القا می کند. از منظر ترکیب سرمایه گذاری های خارجی مصوب. صنایع منبع محورهمچنان از بخش های جذاب صنعت و معدن برای سرمایه گذاران خارجی به شمار می رود. با توجه به گسترش تمایلسرمایه گذاران خارجی به حوزه صنعت و معدن مناسب است در خصوص قراردادهای سرمایه گذاری رویکردهایی چون تاکیدبر تولید صادرات گرا تکمیل زنحیره تولیدات صنایع منبع محوره انتقال فناوری به شر کت های داخلی. به کار گیری حداکثریاز توان داخلی در سرمایه گذاری های مشترک مورد توجه بیشتر قرار داشته باشد. بخش نفت و گاز و پروژه های آن به دلیلدارا بودن کثرت پیوندهای پیشین و پسین با دیگر بخش های اقتصاد بخصوص صنایع متوسط و بزرگ کشور خودبه خودآثار منفی و تحمیلی تحریم را به صنایع کشور از قبیل شرکت های پیمانکاری و تولید کنندگان تجهیزات و محصولاتصنعتی منتقل کرده است که بازتاب اصلی آن, قرار گرفتن تولید صنایع مرتبط و وابسته در سطحی کمتر از ظرفیت و درنهایت نیمه فعال شدن برخی از صنایع موجود و وجود ظرفیت های خالی صنعتی در کشور است. جهت افزایش سرمایه گذاریدر بخش های صنعت و معدن راهکارهای؛ تحریک تقاضای سرمایه گذاری از طریق کاهش نرخ سود تسهیلات. کنترل نوساناتبرح ارز و هجینگ ارزی، برنامه ریزی برای توسعه سرمایه گذاری رقابت پذین، تدوین برنامه های منسجم در راستای مشارکت عمومی- دولتی، واگذاری طرح های عمرانی نیمه تمام، راه اندازی صندوق پروژه ارزی برای طرح های با رقابت پذیری بالا، تبدیل تجارت به سرمایه گذاری و افزایش هزینه های عمرانی و خریدهای دولت توصیه می گردد. با توجه به نتایج مطالعه در خصوص جذب سرمایه گذاری خارجی در استان آذربایجان شرقی، توجه به فعالیت های، «تولید کاکائو، شکلات و شیرینی های شکری»، «تولید ابزار دستی موتوردار»، «اره برقی ثابت- تولید»، «تولید یاتاقان، چرخ دنده و دیفرانسیل»، «تولید ماشین آلات کشاورزی و جنگلداری»، «تولید فرآورده های غذایی»، «تولید داروها و فرآورده های دارویی شیمیایی و گیاهی»، «تولید ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر»، «تولید انواع آشامیدنی ها» و «تولید پوشاک» و فراهم کردن مقدمات جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در این فعالیت ها توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، سرمایه گذاری ، استان آذربایجان شرقی ، بخش صنعت ، بخش معدن ، سیاست های اقتصادی