تاملی در بازخوانی نزاع اشکانی- ساسانی در کتاب های درسی ابتدایی دوره پهلوی اول (۱۳۰۴-۱۳۲۰ش)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 102

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTE-15-59_002

تاریخ نمایه سازی: 17 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

در کتاب های درسی مقطع ابتدایی طی سال های ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ش. روایتی از تاریخ اشکانیان در ایران صورت­بندی شده که دارای ابعاد گفتمانی و ایدئولوژیکی معناداری است. در این روایت، دانش­آموزان در معرض آفرینش روایتی از تاریخ باستانی ایران قرار می­گرفتند که در آن، برآمدن ساسانیان به مثابه غلبه نور بر تاریکی و ملی­گرایی بر بیگانه­پرستی بود. اشکانیان در این روایت، نه تنها ایرانی قلمداد نمی­شدند، بلکه نوعی غلبه روح غیرایرانی بر هویت ایرانی رخ داده بود که اینک به واسطه ظهور ساسانیان، خاتمه یافته و دوره­ای از رستگاری ملی آغاز شده بود. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که روایت غالب در متون مذکور، تحت تاثیر کدام زمینه­های گفتمانی و ایدئولوژیکی، تبدیل به روایتی ضد اشکانی شد و در نقطه مقابل آن، ساسانیان به ناجیان ایران از تاریکی و تباهی مشهور شدند؟ فرضیه این است که اقتضائات ایدئولوژیکی، الزامات مشروعیت­بخش و همچنین تقویت نوعی حس ملی­گرایی در میان کودکان مقاطع پایه، سبب برآمدن روایتی شد که در آن انکار، تحقیر و تلاش برای فراموشی میراث اشکانیان، هسته کانونی آن شد

نویسندگان

شهناز حجتی نجف ابادی

Meibod University, Faculty of Humanities, Department of Iranian Studies

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Abdul azimḵān,Mirzā(۱۳۰۹), the first course of Fariduladab: in selected prose ...
  • بدایه الادب (۱۳۳۸ق)، برای دانش آموزان پایه اول و دوم ...
  • بیگدلو، رضا (۱۳۹۸)، «کارکرد نهاد موزه ایران باستان در اندیشه ...
  • تاریخ ایران (برای تدریس در سال پنجم و ششم ابتدایی) ...
  • سالنامه احصائیه (برنامه درسی ذکور و اناث ابتدایی) (۱۳۰۶ش)، تهران: ...
  • سی و چهارمین جلسه شورای عالی معارف، ۲۷ مهرماه ۱۳۰۴ش.. ...
  • حامدی، زهرا (۱۳۹۵)، مبانی ایدئولوژی حاکمیت و تاثیر آن بر ...
  • خلیق رضوی، سید محسن [بی تا]، دستور املا؛ برای استفاده ...
  • میرزا عبدالعظیم خان (۱۳۰۹ش)، فرائد الادب (در نظم و نثر؛ ...
  • ................... (۱۳۵۰ق)، فرائد الادب؛ ویژه پایه چهارم دبستان، تهران: مطبعه ...
  • کارنامه اردشیر بابکان (۱۳۴۲) به اهتمام صادق هدایت، تهران: امیرکبیر.. ...
  • کتاب دوم ابتدایی (۱۳۱۵ش)، تالیف شده از طرف وزارت معارف، ...
  • کتاب سوم ابتدایی (۱۳۱۶ش)، تالیف شده از طرف وزارت معارف، ...
  • کتاب چهارم ابتدایی (۱۳۱۰ش)، تالیف شده از طرف وزارت معارف، ...
  • کتاب ششم ابتدایی پسران (۱۳۱۶ش)، تالیف شده از طرف وزارت ...
  • فره وشی، علیمحمد (۱۳۴۱ق)، تاریخ مختصر ایران؛ مخصوص سال سوم ...
  • قریب، عبدالرحیم (۱۳۱۵)، املای قریب، تهران: [بی نا].. ...
  • مصطفوی، محمدتقی (۱۳۲۶)، «تاریخچه موزه ایران باستان»، مجله تعلیم و ...
  • میرزا ابوطالب خان (۱۳۴۱ق)، تاریخ مختصر عالم برای سال پنجم ...
  • هلوینگ، باربارا و پاتریسیا رحیمی پور (۱۳۹۵)، تاریخچه نیم قرن ...
  • نمایش کامل مراجع