ارزش های انسان مسلمان و نمود آن در معماری خانه ایرانی اسلامی (نمونه موردی: خانه های تاریخی شهر یزد)

انسان حائز ارزشهایی است که می تواند در شکلگیری معماری خانه ایرانی اسلامی نقش داشته باشد. بی توجهی به ارزش های نهفته در تجارب گذشتگان مان هر روز بیش از پیش نمایان می شود. سوالی که مطرح گردید: ارزش های انسانی چگونه در معماری خانه ایرانی اسلامی نمود یافته است؟ هدف پژوهش، شناسایی ارزشهای انسانی حاکم بر خانه های ایرانی اسلامی، تبیین ارتباط ارزش های انسانی با سبک زندگی ایرانی- اسلامی و نمود شکلی آن در معماری خانه های تاریخی شهر یزد به عنوان نمونه مورد مطالعه است. پژوهش از نوع کیفی، از حیث هدف کاربردی و روش تحقیق، با ترکیب روش استدلال منطقی، مطالعات توصیفی- تحلیلی و تاریخی و بر پایه اسناد کتابخانه ای قرار گرفته بود. ارزشهای انسانی مبتنی بر فرهنگ اسلامی در معماری خانه را در ۵ عرصه: ارتباط انسان با خدا- ارتباط انسان با خود- ارتباط انسان با جامعه و دیگران- ارتباط انسان با طبیعت- ارتباط انسان با تاریخ مورد واکاوی قرار دادیم. بعد از استخراج آموزه های اسلامی،۶ نمونه از خانه های تاریخی شهر یزد، انتخاب و نمود آموزه های اسلامی در حوزه ارزش های انسانی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که ارزش های انسانی به شکل تکریم پیران، حقوق مهمان، حسن همجواری، پرهیز از اسراف، سلسله مراتب و... در خانه های تاریخی شهر یزد نمود یافته است. بناهای ایرانی- اسلامی مجموعه ای پویاست که باید همواره در حال تحول بوده و خود را با نیازهای ساکنان، مفاهیم، اصول و ارزش های انسانی ایرانی- اسلامی وفق دهد. از اینرو با استخراج ارزش های انسانی از معماری ناب گذشته، بروزرسانی و اشاعه آن، معماری خانه های معاصر را می توان همگام با ارزشهای انسانی شکل داد.

کلیدواژه ها:

ارزش ، انسان مسلمان ، معماری ایرانی اسلامی ، خانه های تاریخی ، یزد.