ارزیابی خطر لرزه ای منطقه بدخشان(شمال شرق افغانستان)

بدخشان، در شمال شرق افغانستان دارای زمین شناسی پیچیده ای است. با استفاده از داده های کاتالوگ لرزه خیزی آسیای میانه با بروز رسانی(سال های ۲۰۱۱-۱۹۰۹) ازسایت سازمان زمین شناسی آمریکا از سال ۲۰۱۱-۲۰۲۱ کاتالوگی تهیه گردید. با درنظر گرفتن آخرین زلزله با بزرگای ۷.۲ در سال ۲۰۱۵ ضرایب b به بیشترین مقدار ۱.۰ و a به مقدار ۷.۹ در سطح و عمق محاسبه گردید، افزایش مقادیر عددی a,b در نیمه مرکزی به طور کامل مشهود بوده است. نتایج حاکی ازآن است؛ روند حاضر، برخلاف راستای گسل اصلی شمال بدخشان( جهت شمالی- جنوبی) است. بیشترین فراوانی زلزله های ≥۴ در عمق ۷۰-۱۵۰ کیلومتر، زلزله های ≥۵ در عمق ۳۰۰-۱۵۰ کیلومتر و در نهایت زلزله های ≥۶ درعمق ۳۰۰-۱۵۰ کیلومتر در راستای شرقی غربی رخ می دهد. این منطقه دقیقا برخورد صفحه پامیر به مرکز بدخشان می باشد. این مهم نشان می دهد که در منتهی الیه دالان پامیر از شرق به غرب گسیختگی هایی در عمق های ۰-۱۵۰ کیلومتر در حال ایجاد شدن هستند. دو روند شرقی-غربی و شرقی- جنوبی مشهود است. در خصوص زمین لرزه های کم عمق مربوط به ۵۰ کیلومتر بالایی پوسته، سازوکار غالب از نوع نرمال است که حکایت از کشش پوسته در این بخش دارد. جهت نیروی کششی با توجه به سازوکار ژرفی زمین لرزه ها، در امتداد شرقی-غربی است. همین مسئله، موضوع برخورد قاره ای و سپس فرورانش به سمت جنوب بدخشان را بیشتر تایید می کند. نوآوری این پژوهش شناسایی روندهای لرزه ای است که در منطقه مورد مطالعه به ندرت تحقیق شده است و کاربرد آن برای شناسایی نواحی پرخطر جهت ساخت و سازها می باشد.

کلیدواژه ها:

هندوکش ، مورفوتکتونیک ، بدخشان ، افغانستان