پایش و پیش بینی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و زنجیره مارکوف (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سمل- استان بوشهر)

بررسی و مدل سازی تغییرات کاربری اراضی اطلاعات مفیدی به طراحان، برنامه­ریزان و مدیران جهت برنامه­ریزی مدیریت تغییرات کاربری اراضی، ارائه می دهد. هدف از این مطالعه، پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز سمل در استان بوشهر با استفاده از سری تصاویر ماهواره­های لندست (۱۳۷۱-L۵-TM، ۱۳۸۱ L۷-ETM+-و ۱۳۹۲-L۸-OLI) می­باشد. بدین منظور ابتدا پیش پردازش و پردازش‍های لازم همانند تصحیح هندسی و اتمسفریک و همچنین ساخت شاخص گیاهی انجام شد. در منطقه سه کاربری عمده شامل مرتع، اراضی بایر و اراضی کشاورزی شناسایی شد. در این مطالعه برای طبقه­بندی از روش حداکثر احتمال و برای تعیین تغییرات از روش مقایسه پس از طبقه­بندی استفاده شد. همچنین برای پیش­بینی کاربری اراضی سال ۱۴۰۲ از روش زنجیره مارکوف استفاده شد. نتایج نشان داد که تصاویر TM، ETM+ و OLI به ترتیب با صحت کلی و ضریب کاپای ۴۵/۸۴، ۹۹ و ۹۸ درصد و ۸۲/۰، ۹۸/۰ و ۹۷/۰ طبقه­بندی گردید. نتایج مربوط به ارزیابی دوره­های واسنجی با استفاده از روش مقایسه پس از طبقه­بندی نشان داد که دوره واسنجی ۱۳۹۲-۱۳۸۱ بالاترین صحت را جهت پیش­بینی تغییرات کاربری اراضی سال ۱۴۰۲ داشت. نتایج تغییرات کاربری اراضی حاکی از آن بود که طی دوره ۱۳۹۲-۱۳۸۱، میزان کاهش مرتع و اراضی کشاورزی به­ترتیب ۱۹/۲، ۱۸/۴ درصد بوده است. همچنین طی دوره مذکور اراضی فاقد پوشش گیاهی(اراضی بایر) ۱۳/۵۶ درصد افزایش یافت.در مجموع نتایج نشان داد اراضی مرتعی نسبت به سایر کاربری­های موجود در منطقه دارای بیشترین پایداری و اراضی بایر دارای کمترین پایداری می­باشد.

کلیدواژه ها:

زنجیره مارکوف ، ماهواره لندست ، مدل سازی کاربری اراضی