بررسی اثر تغییر کاربری بر افزایش رواناب با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC HMS در حوضه آبخیز خرم آباد

تغییرات کاربری و همچنین توسعه شبکه راه ها و مناطق مسکونی موجب افزایش تولید رواناب و خطر سیلاب شده است. برای بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی بر رفتار هیدرولوژیک حوضه آبخیز خرم آباد، نقشه کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست، نقشه شماره منحنی و ضریب رواناب سال های ۲۰۰۰،۱۹۸۵ و ۲۰۱۶ تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. برای مدل سازی بارش- رواناب از مدل هیدرولوژیکی HMS HEC استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری صورت گرفته در منطقه به ویژه کاهش اراضی جنگلی و افزایش مناطق مسکونی و شهری باعث افزایش دبی پیک، حجم رواناب، کاهش زمان تمرکز، زمان تاخیر و زمان تا اوج هیدروگراف و ضریب رواناب حوضه شده به گونه ای که در دبی اوج حوضه در دوره ۱۹۸۵۲۰۰۰، ۱۹۵/۵۴ تا ۱۵۰%، در دوره ۲۰۰۰۲۰۱۶،۷/۸۶ تا ۷۱۴/۲۱۰% و در دوره ۱۹۸۵۲۰۱۶، ۵۹۴/۱۸ تا ۲۸۵/۲۴% تغییر حاصل شده است و زمان تمرکز و زمان رسیدن دبی به اوج به ترتیب تا ۹۹/۶- و ۰۲/۵- در دوره ۱۹۸۵۲۰۱۶ تغییر کرده است. همچنین نتایج اجرای مدل برای بارش های با دوره بازگشت مشخص نشان داد با زیاد شدن دوره بازگشت، درصد تغییرات دبی کم می شود؛ مثلا در دوره ۱۹۸۵۲۰۱۶ میزان افزایش دبی در دوره بازگشت ۲ و ۱۰۰ساله به ترتیب ۵۵/۲۲ و ۸۷/۱۶% است.

کلیدواژه ها:

مدل HMS HEC ، دبی اوج ، حجم رواناب ، ضریب رواناب ، دوره بازگشت