ارزیابی ظرفیت مراتع در تنوع بخشی منابع درآمدی (مطالعه موردی: مراتع چشمه خان، جاجرم)

نگاه تک بعدی به اکوسیستم های مرتعی از منظر تولید علوفه، سبب تخریب عرصه ها و کاهش توان مراتع برای تولید علوفه شده است. رویکرد متنوع سازی فعالیت های اقتصادی، راهکار مناسبی در راستای کاهش اثرات منفی استفاده تک منظوره از مراتع است. تحقیق حاضر، در مراتع چشمه خان از توابع استان خراسان شمالی انجام شده است. در این تحقیق، ضمن تعیین شایستگی مرتع برای استفاده چندمنظوره با استفاده از دستورالعمل پیشنهادی ارزانی، برای بهره برداران نماینده نیز ترکیب بهینه منابع درآمدی با استفاده از مدل برنامه ریزی ریاضی خطی تعیین شده است. نتایج شایستگی برای چرای دام نشان داد که ۷/۴۴% از سطح منطقه دارای شایستگی متوسط، ۶۶/۴۳% دارای شایستگی کم، از نظر شایستگی برای زنبورداری ۲۳/۱۴% از سطح منطقه دارای شایستگی خوب، ۳۸/۴۹% دارای شایستگی متوسط و ۸۴/۲۴% دارای شایستگی کم و از نظر شایستگی برای برداشت گیاهان دارویی نیز ۲۲/۷% از سطح منطقه دارای شایستگی خوب برای برداشت گیاهان دارویی، ۶۲/۷۱% دارای شایستگی متوسط، ۶/۹% دارای شایستگی کم هستند. نتایج تعیین الگوی بهینه منابع درآمدی نشان داد که بازدهی الگوهای بهینه نسبت به الگوی فعلی برای بهره برداران نماینده به ترتیب ۶/۱۲%، ۸/۹%، ۷۱/۱۱% و ۲۵/۳۰% افزایش نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

الگوی بهینه ، شایستگی مرتع ، مدل برنامه ریزی ریاضی خطی