ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی بافت مرکزی شهرها در برابر سوانح (نمونه موردی: منطقه ۸ شهر شیراز)

رسالت این نوشتار در پی ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی بافت منطقه ۸ شهر شیراز است. این منطقه دربرگیرنده هسته اولیه شهر شیراز است و سوای بناهای تاریخی که دارای ارزش میراث فرهنگی هستند. قسمت اعظمی از این منطقه مسکونی است و جمعیتی بالغ بر ۳۵۷۲۷ نفر را در خود اسکان داده است. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر داده های مکانی مربوط به ابنیه موجود در این منطقه است. شاخص های مورداستفاده در این پژوهش عبارت اند از شاخص قدمت بنا، کیفیت بنا، اسکلت بنا، تعداد طبقات بنا، مساحت بنا و مصالح نمای بنا می باشند. مدل های به کار گرفته شده در این پژوهش شامل مدل رگرسیون فضایی برای کشف روند الگو که با استفاده از نرم افزار Geoda انجام شده است؛ و مدل موران جهانی (Moran’s I) برای کشف الگوی فضایی (خوشه ای، تصادفی، پراکنده) تاب آوری کالبدی در منطقه و مدل انسلین محلی موران برای مشاهده خوشه های تشکیل شده در نرم افزار ArcGis به کار گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که از مجموع ۱۲۷۱۷ واحد ابنیه ای که در این منطقه وجود دارد ۲۳۷۱ واحد معادل ۶/۱۸ درصد در وضعیت تاب آوری مطلوب هستند؛ و ۳۵۸۷ واحد معادل ۲۰/۲۸ درصد در وضعیت تاب آوری نامطلوب هستند و ۶۷۵۹ واحد معادل ۱۴/۵۳ درصد نیز در وضعیت تاب آوری متوسط هستند. به طورکلی بخش اعظم بافت منطقه ۸ شهر شیراز در خوشه های غیرتاب آور و تاب آوری متوسط قرارگرفته است؛ که در صورت بروز سانحه مستعد تلفات جانی و مالی بسیار هستند؛ بنابراین نیازمند اقدام سریع در راستای ایجاد تاب آوری هستند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، بافت کالبدی ، تاب آوری شهری ، خودهمبستگی فضایی ، شهر شیراز