پهنه بندی خطر زمین لرزه با استفاده از منطق فازی، مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP و سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS ،(مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد)

ایران از جمله کشورهایی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی های زمین شناختی، به عنوان منطقه ای زلزله خیز شناخته شده است. زلزله یکی از پدیده های غیرقابل پیش بینی است که در صورت وقوع آن فجایع عظیمی رخ می دهد. در همین راستا مدیریت بحران بایستی با برنامه ای مدون و شناخت پدیده های طبیعی بتواند سیستمی جهت پیشگیری خسارت ها و آمادگی در برابر وقوع این پدیده تهیه نماید. امروزه با استفاده از سیستم های اطلاعات جغرافیایی، نقشه هایی در راستای شناخت محدوده های خطر ایجاد می گردد که به عنوان ابزاری ضروری در تصمیمات و راهکارهای منجر به کاهش خطرات ناشی از زمین لرزه و افزایش ایمنی سازه ها و تاسیسات زیربنایی در مقیاس های مناسب و مطلوب مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش نقشه پهنه بندی خطر زلزله استان کهگیلویه و بویراحمد جهت تعیین مناطق زلزله خیز، ایمن سازی و مقاوم سازی تاسیسات زیربنایی (شبکه توزیع نیروی برق، شبکه آب، گاز ) تهیه و تدوین شده است. در این مقاله با هدف شناسایی مناطق آسیب پذیر و بررسی عوامل تاثیرگذار بر پدیده طبیعی زلزله، معیارهای طبیعی و محیطی گوناگونی انتخاب گردید و با بکارگیری نظرات کارشناسان و متخصصین، زیرمعیارهای فاصله از گسل، توان قوه لرزایی گسل، تراکم گسل ها، بزرگی زمین لرزه، عمق کانونی زمین لرزه، فراوانی وقوع زمین لرزه، شتاب حداکثر زمین، بررسی رفتار لایه های زمین، ویژگی های سنگ شناسی، ارتفاع و شیب تعیین شدند. سپس با تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی AHP معیارها و زیرمعیارها، لایه های وزنی و ضریب وزنی مربوط به هر یک از عوامل مشخص می گردد و در نهایت با تلفیق و همپوشانی لایه ها با یکدیگر، نقشهی پهنه بندی خطر زلزله استان کهگیلویه و بویراحمد در محیط ArcGIS تهیه گردید. نتایج حاصل در این پژوهش بیان کننده این است که روش تحلیل سلسله مراتبی AHP به دلیل مبنای تئوریک قوی مقایسات زوجی بین هر یک از معیارها و زیرمعیارها نسبت به هدف، موجب افزایش دقت نتایج ارائه شده می گردد. همچنین نقشه پهنه بندی خطر زلزله استان نشان می دهد که جنوب شرقی شهرستان بویراحمد به ویژه یاسوج، شهر سیسخت در شهرستان دنا و شهر دوگنبدان و قسمتی از جنوب گچساران به دلیل مساعد بودن تمامی شرایط و عوامل جهت زمین لرزه، در پهنه ی خطر بسیار زیاد قرار گرفته اند

کلیدواژه ها:

زلزله ، پهنه بندی ، آسیب پذیری ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، منطق فازی ، تحلیل سلسله مراتبی ، استان کهگیلویه و بویراحمد