کنترل و پایش ردپای کربن گامی در راستای توسعه پایدار شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر تبریز)

سوخت‎های فسیلی به همراه محل‎های دفن پسماند شهری منابع اصلی انتشار گازهای گلخانه‎ای هستند. مطالعات نشان می‎دهد که یکی از موثرترین راه ها برای کاهش  CO۲در جو، افزایش فضای سبز در شهرها است. هدف از این مطالعه، محاسبه و برآورد سرانه فضای سبز موردنیاز برای جذب ردپای کربن حاصل از مصرف سوخت‎های فسیلی و محل دفن زباله‎ها است. محاسبه انتشار گازهای گلخانه‎ای از محل دفن زباله برای اولین بار در برنامه‎ریزی شهری ایران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. داده‎های موردنیاز این پژوهش از گزارش‎های مربوط به مصرف سوخت‎های فسیلی و محل دفن زباله شهر تبریز به دست آمد. همچنین، از روش برآورد ارائه شده توسط وزارت نفت ایران برای محاسبه غیرمستقیم انتشار گازهای گلخانه‎ای و مدل ریاضی طراحی شده توسط آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده برای تخمین حجم گاز تولیدی از محل لندفیل‎ها استفاده شد. یافته‎ها نشان داد که حجم دی‎اکسید‎کربن انتشاریافته از مصرف سوخت‎های فسیلی و محل دفن زباله در سال‎های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸، به ترتیب ۵۸۵۰۳۶۳، ۵۰۸۹۰۹۴، ۲۸۳۹۸۱۹، ۲۲۰۶۲۲۵، ۲۳۵۵۱۵۶ و ۲۷۶۳۰۱۰ تن بوده است. محاسبه ردپای کربن نشان داد که سرانه فضای سبز موردنیاز برای جذب آن، ۹۴۳ مترمربع می باشد. اما حقابه زیست محیطی موردنیاز برای تامین آب این مقدار از فضای سبز باتوجه به بحران آبی موجود، وجود ندارد. بر همین اساس و با درنظرگرفتن پیشنهادهای بین المللی، لازم و ضروری است که بر روی انرژی‎های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی و بادی در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‎ای به ویژه دی‎اکسید‎کربن، سرمایه‎گذاری گردد. همچنین، ناوگان حمل‎و نقل عمومی هیبریدی باید جایگزین خودروهای بنزینی و گازوئیلی گردد.

کلیدواژه ها:

ردپای کربن ، سوخت‎های فسیلی ، محل دفن زباله ، فضای سبز ، توسعه پایدار