دفاعیه ها و تئودیسه های ابن عربی در پاسخ به مسئله شر

مسئله وقوع شر در نظام آفرینش از جمله مسائلی است که همواره ذهن متفکران جهان را به خود معطوف ساخته است. در فلسفه دین معاصر، از سه تقریر منطقی، قرینه ای و اگزیستانسی برای تبیین مسئله شر یاد می شود و پاسخ به این سه دسته تقریر از مسئله، به ترتیب در قالب دفاعیه، تئودیسه، و معنا-تسلابخشی صورت گرفته است. در این مقاله دیدگاه محیی الدین ابن عربی، نماینده عرفان نظری و موسس مکتب اکبری را که از مشرب خاص عرفانی خود، به مسئله شر پاسخ داده است مورد توجه قرار داده و پاسخ های او را در قالب دفاعیه ها و تئودیسه ها تقریر کرده ایم. پاسخ های ابن عربی به مسئله شر را به طورعمده در قالب دفاعیه هایی مانند موهومی بودن شر، عدمی بودن شر و نسبی بودن شر، و تئودیسه هایی نظیر تئودیسه جبران، تئودیسه اختیار، تئوریسه بهترین جهان ممکن، تئودیسه پرورش روح، و تئودیسه خلوص، تئودیسه فرآیند، تئودیسه چلیپایی می توان صورت بندی کرد.

کلیدواژه ها:

ابن عربی ، دفاعیه ، تئودیسه ، مسئله منطقی شر ، مسئله قرینه ای شر