تحلیلی بر تغییرات کاربری زمین و شکل گیری جزایر حرارتی در حریم شهر ارومیه با استفاده از سنجش از دور

رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری هستند که موجب ایجاد جزیره حرارتی برروی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شوند. پدیده ای که به موجب آن مناطق شهری درجه حرارت گرم تر از محیط اطراف خود را تجربه  می کنند. علم سنجش از دور با استفاده از تشعشع مادون قرمز حرارتی و به کاربستن مدل های فیزیکی ابزار مناسبی جهت محاسبه مقدار دمای سطح، در نواحی وسیع محسوب می شود. در این تحقیق که از نظر روش، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی می­باشد جهت شناخت محدوده تشکیل جزایر حرارتی حریم شهر ارومیه در برهه زمانی ۲۰۱۰ الی ۲۰۱۸   و ارتباط تغییرات کاربری اراضی با شکل گیری جزایر حرارتی، از تصاویر سنجنده ETM+  ماهواره لندست ۷ و سنجنده  TIRS,OLI  ماهواره لندست۸ استفاده شده است. همچنین از روش طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان برای استخراج کاربری ها در ۳ کلاس مسکونی، پوشش گیاهی- باغی و بایر  استفاده شده است. بررسی های انجام شده نشان میدهد که دما در مناطق مسکونی در سال ۲۰۱۰ در فصل گرم برابر با ۹۰/۳۲ درجه سانتی گراد بوده که این مقدار در سال ۲۰۱۸ به سانتی گراد۱۷/۳۵ رسیده است یعنی۲۷/۲ درجه سانتی گراد افزایش داشته است این در حالی است که مساحت مناطق مسکونی نیز روند افزایشی را نشان میدهد و ۰۹/۶ درصد افزایش داشته است. درسال ۲۰۱۰ اراضی باغی و پوشش گیاهی دارای مساحت ۵۳/۴۳ درصدی و اراضی بایر و زراعی دارای مساحت ۳۶/۳۹ درصدی هستند که این مقادیر در سال ۲۰۱۸ به ترتیب برابر با ۴۹/۴۰ و ۳۰/۳۶ درصد  است یعنی روند کاهشی را نشان می دهد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که اراضی باغی و زراعی در نتیجه افزایش مناطق مسکونی و گسترش شهری روند کاهشی داشتند. همچنین بر اساس بررسی­های به عمل آمده در محدوده مورد مطالعه، بین پوشش سطح و دمای سطح زمین رابطه معناداری وجود دارد که این امر مبین شکل گیری جزایر حرارتی بر روی پوشش های ساخته شده در حریم شهر می باشد.

کلیدواژه ها:

تغییرات کاربری زمین ، جزایر حرارتی شهری ، طبقه بندی svm ، لندست ، حریم شهر ارومیه