الگوی مفهومی شخصیت ضد اجتماعی در منابع اسلامی

پژوهش حاضر با هدف تدوین و ارائه الگوی مفهومی شخصیت ضداجتماعی در منابع اسلامی انجام شده است. روش به کار رفته در این پژوهش، تحلیل کیفی محتوای متون دینی بود که برای فهم و استنباط آموزه های روان شناختی از منابع اسلامی کاربرد دارد. بدین منظور ابتدا واژه های و گزاره هایی که با شخصیت ضداجتماعی ارتباط داشت از منابع اسلامی گرد آوری شد. نتایج این مرحله حدود ۴۵۰ مفهوم و گزاره بود که به نظر می رسید با شخصیت ضد اجتماعی ارتباط دارند. در مرحله بعد، مفاهیم و گزاره هایی که کمتر با شخصیت ضد اجتماعی ارتباط داشتند کنار گذاشته شدند و واژه­ها و گزاره­های باقی مانده با استفاده از اصول پیش پردازش متن مانند هم معنایی، چند معنایی، تقابل معنایی و حوزه واژگانی به منظور دستیابی به مولفه های شخصیت ضد اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته ها در این مرحله، ۹ مولفه ی خودبزرگ بینی، بی احترامی به دیگران، بدبینی نسبت به دیگران، هوسرانی و شهوت گرایی، زیر پاگذاشتن حقوق دیگران، توطئه گری اجتماعی، سرکشی و طغیانگری، آسیب رسانی اجتماعی، بی­پروایی و وقاحت را برای شخصیت ضد اجتماعی به دست داد. هر کدام از این مولفه­ها، خود دارای چند زیرمولفه می­باشند که به طور کلی ۵۸ زیرمولفه استخراج و به تایید کارشناسان رسید. سپس علت ها و پیامدهای مربوط به هر مولفه ی شخصیت ضداجتماعی در منابع اسلامی به دست آمد و الگوی مفهومی آن با توجه به روبط بین مولفه ها ترسیم شد.

کلیدواژه ها:

الگوی مفهومی ، شخصیت ضداجتماعی ، منابع اسلامی ، روان شناسی شخصیت