بررسی و تحلیل نگرش حکمت متعالیه و فیزیک کوانتوم از مساله ی علیت و عدم قطعیت با محوریت آراء هایزنبرگ و بوهم

از بزرگترین دغدغه­های پیش­روی فیزیک­دانان و فیلسوفان، پس از طرح روابط عدم قطعیت و با توجه به تجربه­ی طولانی خود از اصل علیت، تفسیر این مدعا یعنی چگونگی روابط عدم قطعیت بوده­ است و آراء مختلفی در این عرصه بیان ­شده که دیدگاه هایزنبرگ و بوهم از جمله تفاسیر مهم و در­عین­حال منافی با یکدیگر در این زمینه است. حکمت صدرایی، در مواجه با این مساله در وجودشناسی فلسفی خود، پاسخ­های مبنایی مناسبی ارائه داده­است و پژوهش حاضر، با تکیه بر این مبانی و با محوریت بدیهی بودن اصل علیت، به تبیین، تطبیق و تحلیل مبانی چون: اثبات ناپذیری علیت؛ تفکیک بین علت حقیقی و اعدادی؛ مساوقت علت حقیقی با ضرورت و سنخیت پرداخته و از این طریق راه­گشای بسیاری از نقاط تاریک و مجهول در این موضوع شده­ است و در انتهای پژوهش چنین پیشنهاد می­شود تا جهت جلوگیری از خطای فکری به دلیل وجود اشتراکات لفظی و دقت­های خاص فلسفی، از واژه­ی "عدم یقین" به جای "عدم قطعیت" استفاده­شود.

کلیدواژه ها:

بوهم ، حکمت متعالیه ، عدم قطعیت ، علیت ، کوانتوم ، هایزنبرگ