اثربخشی آموزش گروهی آنلاین به شیوه شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، بر بهبود ویژگی های ناگویی هیجانی مادر و فرزند مبتلا

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی آنلاین به شیوه شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم. بر بهبود ویژگی های ناگویی هیجانی مادر و فرزند مبتلا انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مادران دارای فرزند پسر مبتلا به اختلال طیف اتیسم (۳ تا ۱۳ سال) شهر تهران بود. در گام اول پژوهش و با روش نمونه گیری در دسترس. تعداد ۲۳۸ نفر اقدام به تکمیل پرسشنامه الکسی تایمیا تورنتو-۲۰ بگبی و همکاران (۱۹۹۴) کردند که با حذف پرسشنامه های ناقص و در نظر گرفتن معیارهای ورود به پژوهش نهایتا ۱۸۷ نفر در گام اول پژوهش شرکت نمودند. افرادی که نمره آن ها یک انحراف استاندارد بالاتر از میانگین بود (نمره ۶۰ و بالاتر) به عنوان نمونه اصلی گام دوم پژوهش در نظر گرفته شدند (n=۳۶) و نهایتT با توجه به معیارهای همسان سازی مادران (سن فرزند مبتلا به اتیسم و نمره ناگویی هیجانی مادر( این ۳۴ نفر مادر در دو گروه ۱۷ نفره جایگذاری شدند و یکی از گروه ها به صورت تصادفی ساده و به قید قرعه به عنوان گروه آزمایش و دیگری به عنوان گروه کنترل تخصیص یافت. در این میان با از بین رفتن ملاک های ورود توسط ۶ مادر، نهایتا تعداد ۲۸ نفر در دو گروه ۱۴ نفره آزمایش و کنترل در ادامه پژوهش شرکت نمودند. قبل از شروع جلسات، اعضای هر دو گروه، پرسشنامه الکسی تایمیا کودکان ریف و همکاران (۲۰۰۶) را در مورد کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم شان تکمیل کردند و وارد گام دوم پژوهش شدند. در گام دوم گروه آزمایش ۸ جلسه ۲ تا ۲/۵ ساعته آموزش گروهی آنلاین به شیوه ی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی به صورت یک روز در هفته (به مدت دو ماه) را دریافت کردند و گروه کنترل در نوبت دریافت مداخله قرار گرفتند. اعضای هر دو گروه بعد از گذشت جلسه چهارم و همینطور بلافاصله بعد از پایان مداخله (بعد از جلسه ی هشتم) و در نهایت دو ماه بعد از جلسه پایانی مداخحله برای پیگیری نتایج پژوهش، مجددا پرسشنامه ی الکسی تایمیای تورنتو-۲۰ را در مورد خودشان و پرسشنامه الکسی تایمیا کودکان ریف را در مورد کودک اتیسم شان تکمیل کردند. نهایتا داده های به دست امده مورد تحلیل قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج حاکی از اثربخشی آموزش گروهی آنلاین به شیوه شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، بر بهبود ویژگی های ناگویی هیجانی مادر و فرزند مبتلا در مرحله پس آزمون و پیگیری در دو بعد دشواری در شناسایی احساسات و دشواری در توصیف احساسات در مقایسه با گروه کنترل بود(p<۰/۰۵)؛ اما در بعد تفکر عینی تفاوت معناداری دیده نشد (p>۰/۰۵). بنابراین می توان از این مداخله برای کمک به مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال طیف اتیسم برای بهبود ویژگی های ناگویی هیجانی آنها استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

اختلال طیف اتیسم ، درمان شناختی مبتنی بر ذهن آ گاهی ، ناگویی هیجانی